Dy muaj në një sherr të ashpër mbi reformën e pensioneve dhe me mbeturinat e grumbulluara në rrugët e Parisit dhe qyteteve të tjera, fjalët e poetit francez rezonojnë me një mosmarrëveshje të acaruar të punës që kundërshtarët e reformës së Macron e kanë riformuluar me sukses si një betejë për drejtësi sociale.
Lufta për rinovimin e pensioneve kryesore – dhe thellësisht jopopullore – të Macron-it tani ka hyrë në shtrirjen e fundit, duke lëvizur nëpër territorin e ndërlikuar politik në parlament edhe pse sindikatat dhe protestuesit vazhdojnë ta sfidojnë atë në rrugë.
Në zemër të tij është një plan për të rritur moshën minimale të pensionit të vendit nga 62 në 64 vjeç dhe për të forcuar kërkesat për një pension të plotë, për të cilin qeveria thotë se kërkohet për të balancuar librat mes ndryshimit të demografisë. Sindikatat, megjithatë, thonë se masat e propozuara janë thellësisht të padrejta, duke prekur kryesisht punëtorët me kualifikim të ulët, të cilët e fillojnë karrierën e tyre herët dhe kanë punë që shterrojnë fizikisht, si dhe gratë me karrierë të pandërprerë.
Një javë grevë nga mbledhësit e mbeturinave ka rezultuar në grumbullimin e rreth 5,600 ton mbeturina në të gjithë kryeqytetin francez, duke përfshirë edhe para Senatit të dominuar nga krahu i djathtë, i cili i dha reformës së pensioneve mbështetjen e saj paraprake në një votim të vonë të natës së ditës së shtunë.
Por plani për të rritur moshën minimale të pensionit të Francës përballet me pengesa të mëtejshme në parlament më vonë këtë javë – me grumbujt e mbeturinave që rriten çdo ditë, era e ushqimit të prishur që përhapet dhe temperaturat e dimrit të vonë nuk po iu kursejnë parisienëve një erë të keqe më të madhe.
Duke tradhtuar punëtorët thelbësorë të Francës
Qeveria, sindikatat dhe zyrtarët e qytetit të Parisit kanë shkëmbyer fajin për lejimin e ndotjes së rrugëve të qytetit më të vizituar në botë, me pikat e nxehta turistike midis zonave të prekura nga greva.
Në një mori postimesh në Twitter të dielën, Sylvain Gaillard, një ligjvënës nga partia në pushtet e Macron-it, Rilindja, i kërkoi administratës së majtë të kryebashkiakut Anne Hidalgo të “kërkojë” kamionët e plehrave dhe inceneratorët e bllokuar nga grevistët, ndërsa Olivia Grégoire dhe Junior Beaune, ministre respektivisht për turizmin dhe çështjet evropiane, të dyja kritikuan “përçmimin e bashkisë për parisienët“. Të nesërmen, Gabriel Attal, ministri i buxhetit, akuzoi Hidalgo për inkurajimin e punonjësve të qytetit për të hyrë në grevë.
Zyrtarët e Parisit u kundërpërgjigjën shpejt, duke ia hedhur fajin tërësisht qeverisë.
“Grumbulluesit e plehrave punuan gjatë gjithë pandemisë; u desh kjo reformë famëkeqe e pensioneve që ata të hidheshin në grevë,” iu përgjigj Ian Brossat, nënkryetar i bashkisë së Parisit në një postim në Twitter. “Dhe si i falenderon qeveria? Me dy vite të tjera punë!”
Në inceneratorin Ivry në skajin lindor të Parisit, një nga tre objektet e bllokuara që përpunojnë pjesën më të madhe të mbetjeve të kryeqytetit, punëtori i ujërave të zeza Julien Devaux tha se nuk ishte i befasuar kur pa qeverinë t’u “kthejë shpinën” punëtorëve thelbësorë që mbrojti në kulmin e pandemisë Covid-19.
“Mendoj se publiku ishte vërtet mirënjohës, por ne gjithashtu e dinim se ata në pushtet nuk do ta mbanin fjalën e tyre,” tha përfaqësuesi 46-vjeçar i sindikatës CGT, duke drejtuar linjën e kuvendit së bashku me disa dhjetëra kolegë.
Mbledhësit e plehrave mund të dalin në pension nga mosha 57 vjeç për shkak të natyrës veçanërisht të vështirë të punës së tyre, ndërsa punonjësit e ujërave të zeza mund të largohen në moshën 52 vjeçare. Sipas CGT, të dyja kategoritë do të duhet të punojnë edhe dy vjet të tjera sipas reformës së planifikuar të qeverisë, një perspektivë që Devaux thotë se është e paqëndrueshme.
“Unë mund t’ju siguroj se të kalosh tre deri në katër orë në kanalizime, siç bëjmë në një ditë mesatare, është si të punosh 48 orë gjatë gjithë kohës,” shpjegoi ai. “Njoh shumë kolegë që janë të dërrmuar fizikisht në kohën kur arrijnë mesin e të 40-tave. Disa vdesin edhe para daljes në pension, ndërsa shumë të tjerë sëmuren në mënyrë kritike menjëherë pas kësaj.”
Sipas studimeve nga mbikëqyrësi shëndetësor IRNS, punonjësit e ujërave të zeza kanë dy herë më shumë gjasa të vdesin para moshës 65 vjeç sesa pjesa tjetër e popullsisë. Mospërputhja e madhe pasqyron pabarazi më të gjera që prekin punonjësit me jakë blu, të cilët do të humbasin më shumë nga rregullimi i planifikuar i pensioneve.
Nëse reforma kalon, shtoi Devaux, “do të jemi gjithnjë e më shumë prej nesh që nuk do të mund të gëzojnë kurrë pensionin që meritojnë“.
Pabarazia e perceptuar e reformës së pensioneve të Macron ka prekur një nerv të papërpunuar në një vend që ka fjalën “égalité” (barazi) të mishëruar në moton e tij. Biseda për padrejtësinë e saj ka qenë një shtytës kryesor i protestave masive që sollën miliona veta në rrugë në qytete, qyteza dhe fshatra anembanë vendit, duke u tërhequr shumë përtej radhëve të së majtës.
Nocioni i “pénibilité” (mundësia) në veçanti ka qenë një temë e përsëritur, me protestuesit që ankoheshin për refuzimin e qeverisë për të pranuar vështirësitë e duruara nga punëtorët me të ardhura të ulëta, të cilët kryejnë detyra që i shterojnë fizikisht. Macron ka thënë në të kaluarën se ai nuk ishte “adhurues” i fjalës “pénibilité”, “sepse kjo sugjeron se puna është një dhimbje“.
Në janar, më shumë se njëqind figura publike, duke përfshirë laureaten e Nobelit për letërsinë e vitit të kaluar, Annie Ernaux, nënshkruan një peticion duke denoncuar një reformë që “bie ndesh me historinë e përparimit shoqëror, (…) duke goditur më rëndë ata që punojnë në punët më të vështirat, fizikisht dhe punë kërkuese psikologjikisht, dhe që kanë më pak gjasa të gëzojnë një pension të qetë dhe të imagjinojnë një të ardhme pas moshës 64 vjeçare”.
Sondazhet kanë treguar vazhdimisht se më shumë se dy të tretat e vendit kundërshtojnë planet e qeverisë – duke përfshirë tre në katër gra, sipas një sondazhi të fundit të Elabe. Një shumicë e gjerë e francezëve ka shprehur gjithashtu mbështetje për grevat që kanë ndërprerë shkollat, transportin publik dhe dërgesat e karburantit.
Në linjën e piketave në Ivry, Devaux tha se publiku kishte mbështetur gjerësisht luftën e tyre, “duke drejtuar zemërimin e tyre ndaj qeverisë që shkaktoi këtë situatë në radhë të parë“.
“Detyra jonë është të mbajmë Parisin të pastër – asnjëri prej nesh nuk është i lumtur të shohë grumbullimin e mbeturinave”, tha ai. “Por publiku e kupton se ky është mjeti i vetëm që kemi për të mbrojtur të drejtat tona.”
Në qendër të Parisit, pastiçeri Romain Gaia ofroi mbështetje për grumbulluesit e mbeturinave, edhe pse u ankua për minjtë që mblidheshin rreth grumbujve me erë të keqe të plehrave. “Ata kanë shumë të drejtë të godasin,” tha ai për AFP. “Normalisht, ata nuk kanë fuqi, por kur lënë punën e tyre, atëherë ata kanë fuqi.”
Ruleta Ruse
Megjithë premtimet për “të ndalur ekonominë“, fronti i bashkuar i sindikatave të Francës deri më tani ka rezultuar i pafuqishëm për të ndaluar reformën e pensioneve në rrugën e saj, ndërsa numri në rënie i protestuesve që dolën në mitingje të shtunën bëri që disa analistë të sugjeronin vrulli i tyre mund të zbehet.
Megjithatë, shkalla e kundërshtimit ndaj reformës ka grumbulluar presionin mbi ministrat dhe ligjvënësit, duke shtuar pasigurinë rreth rezultatit të votave të afërta.
Sindikatat po planifikojnë më shumë greva dhe një raund të tetë protestash mbarëkombëtare të mërkurën, ditën kur reforma e pensioneve shkon në një komitet prej shtatë senatorë dhe shtatë ligjvënësve të dhomës së ulët. Ata do të synojnë të gjejnë një kompromis midis versioneve të legjislacionit të dy dhomave.
Nëse komiteti arrin një marrëveshje, teksti i miratuar do të hidhet në votim të nesërmen si në Senat ashtu edhe në Asamblenë Kombëtare. Megjithatë, rezultati në dhomën e fundit, ku aleanca centriste e Macron humbi shumicën e saj vitin e kaluar, është e vështirë të parashikohet, me qeverinë e varur nga mbështetja e ligjvënësve konservatorë në opozitë.
Në fundjavë, kryeministrja Elisabeth Borne postoi optimizmin e saj në Twitter se masa do të “miratohej përfundimisht në ditët në vijim“. Ajo shpreson se qeveria nuk do të duhet të përdorë një opsion të veçantë kushtetues, të njohur si “neni 49.3“, që do ta detyronte reformën e pensioneve të kalonte pa votim.
Borne e ka përdorur atë mekanizëm 10 herë më parë, por thirrja e tij për një çështje kaq të ndjeshme do të shihej si një veprim shpërthyes, pothuajse me siguri duke shkaktuar një mocion mosbesimi që shumë parti opozitare do të tundoheshin ta mbështesnin.
Kjo perspektivë do të thotë se qeveria përballet efektivisht me një zgjedhje midis dy lojërave të fatit, tha senatori kryesor i konservatorëve Bruno Retailleau të dielën: “Ose duke luajtur ruletë ruse (me një votim mbi projektligjin) ose duke gjuajtur armën Big Bertha (dhe duke u përballur me një nocion mosbesimi)”.
