Kur bëhet fjalë për dashurinë, me sa njerëz duhet të takoheni përpara se të shtrohemi dhe fokusohemi? Është një problem që lidh matematikën dhe psikologjinë dhe ka një emër: problemi i ndalimit optimal.
Pyetja matematikore për takimet tona të mundshme ka të bëjë me maksimizimin e probabiliteteve.
Është pyetja: sa kohë shpenzoni mbi opsionet e kampionimit për t’i dhënë shanset optimale për një vendim përfundimtar të suksesshëm? Sa bretkosa duhet të puthni për të rritur shanset për të marrë një princ?
Matematikanët na kanë dhënë një përgjigje: 37%.
Ideja bazë është që, nëse ju duhet të merrni një vendim nga 100 opsione të ndryshme, duhet të provoni dhe të hidhni (ose të ndaloni) tek 37 të parat.
Rregulli i 37% nuk është diçka e pakuptimtë, automatike. Është një periudhë kalibrimi gjatë së cilës ju identifikoni se çfarë funksionon dhe çfarë jo. Nga 37% e refuzuar ne zgjedhim më të mirën dhe e mbajmë atë informacion në kokën tonë duke ecur përpara. Nëse ndonjë opsion i mëpasshëm e tejkalon atë standard, atëherë duhet t’i përmbaheni atij opsioni për të marrë rezultatin më të mirë përfundimtar.
Imagjinoni që e gjeni veten beqar dhe dëshironi një lidhje. Ju vendosni që do të shkoni në 10 takime të ndryshme gjatë disa muajve.
Rregulli 37% na thotë se duhet të kënaqeni në tre të parat – të qeshni dhe të pini një ose dy gota – por mos organizoni një takim të dytë me asnjë prej tyre. Ju mund të bëni më mirë. Ajo që na thotë rregulli 37% është se takimi tjetër më i mirë që keni është ai që do të mbani. Janë ata me të cilët duhet të përpiqeni të shtroheni e të rregulloni jetën.
Matematika na ofron përgjigjen më të mirë për “problemin e ndalimit optimal”. Por ka vetëm një problem të madh me të: njerëzit nuk janë probabilitet racional – makina kërcitëse. Në fakt, zakonisht e kundërta është e vërtetë. Ne jemi kaotikë, indinjues, kreativë dhe të çrregullt, por kaq të bukur në të njëjtën kohë. Pra, i takon psikologjisë të na tregojë se si sillemi në të vërtetë.
Në psikologji dhe ekonomi, ekziston ajo që njihet si një shkëmbim “eksploroni/shfrytëzoni”.
Kjo pyet nëse duhet të shkoni me një “fitore” të garantuar (shfrytëzimi) ose të rrezikoni të shkoni diku tjetër për një rezultat të panjohur (eksplorimi). Shkalla në të cilën dikush do të eksplorojë ose shfrytëzojë do të varet nga një mori faktorësh dhe lidhet me atë se sa kurioz ose rrezikues jemi.
Sipas hulumtimit nga Addicott et al., botuar në Nature, ekstremet e të qenit shumë eksplorues ose shumë shfrytëzues mund të na lënë në disavantazh.
Personi që shfrytëzon shumë “mund të nxisë formimin e zakonit”, ndërsa personi që eksploron shumë rrezikon të bëhet “mësues i të gjitha zanateve, por mjeshtër i asnjërës”. Mbi-shfrytëzuesit ngecin në një gropë, u mungon ekspertiza dhe nuk përjetojnë kurrë asgjë në thellësi. Ajo që Adicott dhe ekipi i tij arritën në përfundim është se “sjelljet më të favorshme ndodhin rreth një pike ekuilibri midis të dyjave”.
Sigurisht, njerëz të ndryshëm janë më eksplorues ose shfrytëzues në periudha të ndryshme. Provoni të provoni veten me këto tre pyetje, për të parë se ku bini:
- Nëse po vizitoni një qytet që e njihni paksa mirë, do të shkoni në një restorant që e dini se është i këndshëm, apo do të provoni një vend të ri?
- Nëse ju them se makina e lojërave të fatit ka një pagesë prej 50 dollarësh, do të qëndroni dhe do të luani, apo do të eksploroni për të parë nëse të tjerët kanë një pagesë më të madhe?
- Kur jeni duke luajtur një lojë, a keni tendencën t’i përmbaheni të njëjtave taktika apo t’i përzieni ato çdo herë?
Por problemi më i madh me rregullin 37%, ose idenë e “eksplorimi”, kur zbatohet për takimet është se një takim nuk është kurrë i mjaftueshëm.
Ndonjëherë 10 ose 100 takime nuk mjaftojnë për të zbuluar karakterin e vërtetë të dikujt. Megjithatë, si rregull i përgjithshëm, 37% është një e mirë. Kur bëhet fjalë për blerjen e gjërave ose marrjen e vendimeve për jetën, është një pikënisje matematikisht e sigurt. Ka shumë mençuri për të marrë kampionimin e fushës përpara se të vendosni. Ka të bëjë me kërkimin dhe kalibrimin e pritjeve. Gjithçka ka të bëjë me të mësuarit se çfarë e bën diçka të mirë apo të keqe, dhe vetëm atë që dëshironi në një gjë.
