Nëse keni vënë re që fëmija juaj e ka të vështirë të mbajë lapsin, të lidhë këpucët apo të ndërtojë një kullë me kuba, nuk jeni të vetmit. Edukatorët po vërejnë gjithashtu se gjithnjë e më shumë fëmijë kanë sfida me aftësitë motorike.
Përdorimi i tepërt i ekraneve mund të jetë një faktor, por sipas kërkimeve të fundit, ndryshimet në zakonet e përditshme dhe praktikat e prindërimit kanë gjithashtu një ndikim të madh.
Si po ndryshojnë aftësitë motorike të fëmijëve?
Mësuesja Amy Hornbeck ka vënë re një ndryshim të madh tek nxënësit e saj. Në të kaluarën, fëmijët mbërrinin në shkollë me xhepat plot me gurë e sende të mbledhura gjatë lojës jashtë. Sot, ata vijnë me sytë ngulur në ekranet e telefonave dhe tabletave. Kjo ka pasur ndikim të dukshëm: ata nuk mund të mbërthejnë palltot, të kthejnë faqet e një libri apo edhe të mbajnë siç duhet një lugë.
Një sondazh i fundit tregoi se 77% e mësuesve raportojnë që nxënësit e vegjël po hasin vështirësi më të mëdha në përdorimin e lapsave dhe gërshërëve, ndërsa 69% e tyre kanë vënë re një rënie të aftësisë për të lidhur këpucët krahasuar me pesë vite më parë.
Roli i pandemisë në zhvillimin motorik
Shpesh, pandemia përmendet si një shkak kryesor për këtë prirje. Një studim mbi mbi 250 foshnja të lindura gjatë vitit të parë të pandemisë tregoi se ato kishin rezultate më të ulëta në testet e aftësive motorike në moshën gjashtë muajshe, krahasuar me foshnjat e lindura më parë.
Ekspertët besojnë se kjo mund të jetë rezultat i stresit prenatal ose mjedisit të ndryshëm në të cilin u rritën këto fëmijë. Përveç kësaj, qëndrimi në shtëpi me prindër të zënë me punë bëri që fëmijët të kalonin më shumë kohë para ekranit, duke kufizuar aktivitetet e tjera që ndihmojnë në zhvillimin e aftësive motorike.
Megjithatë, disa ekspertë argumentojnë se kjo prirje nuk ka filluar me pandeminë, por ka qenë në zhvillim prej kohësh, ndërsa pandemia vetëm sa e ka përshpejtuar këtë fenomen.
Si ndikojnë ekranet dhe ndryshimet në lojën e fëmijëve?
Koha e kaluar para ekraneve, qoftë telefon, tabletë apo televizor, përkthehet në më pak kohë për të shkruar, prerë, vizatuar apo ndërtuar. Edhe pse teknologjia mund të jetë një mjet edukativ, ajo nuk zëvendëson nevojën për aktivitete praktike që ndihmojnë në zhvillimin e aftësive motorike të holla.
Gjithashtu, lojërat në natyrë, të cilat janë thelbësore për zhvillimin motorik, po bëhen më të rralla. Fëmijët nuk po gërmojnë më në dhè, nuk po mbledhin lule apo nuk po ndërtojnë struktura si më parë.
Prakticiteti i prindërve po ndikon gjithashtu në këtë problem. Pantallonat elastike pa zinxhir apo kopsa, ushqimet e paketuara që nuk kërkojnë përdorimin e lugës apo pirunit – të gjitha këto e bëjnë jetën më të lehtë, por i privojnë fëmijët nga mundësia për të praktikuar aftësi të rëndësishme.
Madje, edhe zgjedhja e lodrave ka ndryshuar. Sot, shumë fëmijë preferojnë pllaka magnetike që ngjiten lehtësisht në vend të kubave apo enigmave që kërkojnë më shumë përqendrim dhe saktësi. Dhe në disa klasa të vëzhguara nga edukatorët, pothuajse asnjë fëmijë nuk shfaqte interes për hapësirën e leximit gjatë një periudhe tre-orëshe.
Si t’i ndihmojmë fëmijët të rikuperojnë aftësitë motorike?
Ekspertët sugjerojnë që prindërit të krijojnë mundësi për fëmijët e tyre për të praktikuar aftësitë motorike në përditshmëri. Disa mënyra të thjeshta për ta bërë këtë janë:
- Aktivitete praktike: Prisni kupona, gatuani së bashku, mbledhni gurë gjatë rrugës për në shkollë, hidhni ujë nga një enë në tjetrën, shtrydhni sfungjerë në banjë.
- Lojëra krijuese: Plastelina, bojrat dhe lapsat me ngjyra janë mënyra të shkëlqyera për të forcuar muskujt e vogël të duarve.
- Më pak kohë para ekranit: Ekspertët këshillojnë që aktivitetet manuale të bëhen përpara se të lejohet përdorimi i ekraneve, për të shmangur kundërshtimin e fëmijëve.
- Enigma dhe libra fizikë: Nxisni fëmijët të luajnë me enigma apo të lexojnë libra fizikë për të zhvilluar fokusin dhe aftësitë motorike të holla.
Prindërit mund ta ndihmojnë fëmijën e tyre duke reduktuar kohën e kaluar para ekranit dhe duke futur në rutinën e përditshme aktivitete që forcojnë muskujt e vogël të duarve. Edhe ndryshimet më të vogla, si përdorimi i butonave, prerja me gërshërë apo vizatimi, mund të bëjnë një ndryshim të madh në zhvillimin e aftësive motorike të holla të fëmijëve.
