Komisioni Evropian miratoi Paketën e tij të Zgjerimit për vitin 2021, të mërkurën, 19 Tetor, duke siguruar një vlerësim të detajuar të gjendjes dhe përparimit të bërë nga Ballkani Perëndimor dhe Turqia në rrugët e tyre përkatëse drejt Bashkimit Evropian, me një fokus të veçantë në zbatimin e reformave themelore, gjithashtu si udhëzim i qartë mbi përparësitë e reformës në të ardhmen.
Vizita e fundit e Presidentes së Komisionit Ursula von der Leyen në rajon dhe Samiti BE-Ballkan Perëndimor i mbajtur më 6 tetor 2021 në Brdo pri Kranju, në Slloveni, dërgoi një sinjal të rëndësishëm se e ardhmja e Ballkanit Perëndimor qëndron brenda Bashkimit Evropian. Angazhimi i qartë dhe strategjik i BE-së për rajonin u pasqyrua në një numër veprimesh kryesore që sjellin përfitime të prekshme për qytetarët e Ballkanit Perëndimor, nga mbështetja e vazhdueshme tek përgjigja ndaj COVID-19 deri tek një premtim i rëndësishëm financimi sipas Planit Ekonomik dhe Investimeve për të forcuar rritjen ekonomike afatgjatë të rajonit dhe për të ecur drejt ekonomive më të gjelbra, më dixhitale dhe novatore thuhet në raport.
Në përmbledhje për dy vendet në kufi Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut vazhdojnë të përmbushin kushtet për hapjen e negociatave të pranimit dhe të dy vendet përparuan në mënyrë të qëndrueshme në rrugën e reformave të BE -së. Vonesat në nisjen zyrtare të negociatave të pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut kanë një ndikim negativ në besueshmërinë e BE -së. Çështjet dypalëshe në pritje midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut duhet të zgjidhen si çështje prioritare. Është thelbësore që Shtetet Anëtare të BE-së të përfundojnë diskutimet mbi Kornizat Negociuese pa vonesa të mëtejshme dhe që konferencat e para ndërqeveritare me të dy vendet të mbahen sa më shpejt të jetë e mundur dhe para fundit të këtij viti thotë KE në një komunikatë për shtyp.
Nga mbledhja e djeshme në Bruksel, Komisioni Evropian ka publikuar raportet e vendeve të vitit 2021 për gjashtë shtetet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqinë. Këtu paraqesim gjetjet kryesore në raportin e vendit për Shqipërinë.
Komisioni Evropian, në progres raportin e tij, ka rekomanduar hapjen e negociatave për Shqipërinë, me arsyetimin se vendi i ka plotësuar kushtet.
Raporti vlerëson përparimin e bërë me Reformën në Drejtësi, por edhe me reformat gjithëpërfshirëse në vend. Sipas tij, shtyrja e procesit të integrimit në BE ka krijuar një ndikim negativ. “Shqipëria ka vazhduar të zbatojë reformën gjithëpërfshirëse në drejtësi, e cila ka çuar në përparim të mirë. Një moment i rëndësishëm ishte emërimi në fund të vitit 2020 i 3 anëtarëve të rinj të Gjykatës Kushtetuese”, thuhet në raport.
Gjithashtu, thuhet se Gjykata Kushtetuese po punon me 7 anëtarë dhe duhet të jetë plotësisht funksionale, ndërsa Gjykata Supreme po punon me 9 anëtarë, dhe duhet të përfundojë. “Procesi i rivlerësimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve ka përparuar në mënyrë të qëndrueshme, duke shqyrtuar 437 raste të tyre. “62 përqind e rasteve rezultuan në shkarkime ose dorëheqje,” thuhej në raport.
Strukturat Speciale kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar dhe Byroja Kombëtare e Hetimit u mbushën me hetues dhe kjo pritet të përfundojë para fundit të vitit, vëren raporti. “Shqipëria tashmë ka një nivel përgatitjeje dhe ka bërë përparim në luftën kundër korrupsionit, përfshirë gjyqtarët dhe prokurorët e larguar nga procesi i verifikimit. Por numri i rasteve të korrupsionit që përfshijnë zyrtarë të lartë mbetet ende i kufizuar, ndërsa kultura e mosndëshkimit vazhdon në nivele të larta të shtetit.”
Sipas raportit, SPAK dhe Gjykata për Anti-Korrupsion dhe Krim të Organizuar duhet të rrisin aftësitë e tyre hetimore në ndjekjen e korrupsionit, “i cili mbetet një shqetësim serioz, sepse mbizotëron në shumë fusha të jetës publike dhe private”.
Në luftën kundër krimit të organizuar, vlerësohet se janë bërë përgatitjet në fushën e ligjit dhe bashkëpunimit me Europol në lidhje me pastrimin e parave, organizatat kriminale dhe trafikun e drogës. Në përgjithësi, korrupsioni mbizotëron në pjesën më të madhe të jetës publike dhe të biznesit dhe mbetet një nga shqetësimet më serioze.
Shqetësimet e tjera lidhen me keqpërdorimin e burimeve publike ose funksioneve zyrtare, pretendimet për blerjen e votës dhe rrjedhën e të dhënave personale të ndjeshme që përfshinin preferencat politike të qytetarëve.
Raporti gjithashtu kritikon sulmet verbale, fushatat shpifëse dhe kërcënimet kundër gazetarëve. “Tensionet midis aktorëve politikë dhe gazetarëve janë rritur gjatë pandemisë COVID-19 dhe në kontekstin e zgjedhjeve parlamentare,” thuhej në raport.
Raporti i KE-s vëren gjithashtu se numri i azilkërkuesve në BE nga Shqipëria është ulur me 66 përqind në vitin 2020 në krahasim me vitin 2019, përkatësisht nga 20,415 në 6,935 azilkërkues.
Përsa i përket kritereve ekonomike, Shqipëria ka bërë njëfarë përparimi dhe është e përgatitur mesatarisht në drejtim të zhvillimit të një ekonomie tregu funksionale. Goditur nga tronditja e dyfishtë nga tërmeti i Nëntorit 2019 dhe pandemia COVID-19, PBB-ja u tkurr në vitin 2020, megjithëse me më pak se sa pritej fillimisht. Bllokimi i brendshëm i lidhur me pandeminë dhe kufizimet e udhëtimit ndërkombëtar shkaktuan humbje të konsiderueshme për sektorët e turizmit dhe prodhimit, por ekonomia filloi të rimëkëmbet në gjysmën e dytë të vitit. Brenda hapësirës së kufizuar të politikës fiskale dhe monetare në dispozicion, qeveria dhe banka qendrore ndërmorën veprime të shpejta dhe të përshtatshme për të mbështetur biznesin, familjet dhe sektorin e shëndetësisë. Kjo zbuti ndikimin në tregun e punës dhe ruajti stabilitetin e sektorit makroekonomik dhe financiar. Ai gjithashtu rriti raportet e borxhit publik dhe deficitit dhe rriti ndjeshmërinë e vendit ndaj goditjeve të jashtme.
Reformat socio-ekonomike duhet të ndiqen për të ndihmuar në adresimin e dobësive ekzistuese strukturore, konkurrencën e ulët, papunësinë e lartë dhe ndikimin e pandemisë thuhet më tej në raport.
Burimi: Key findings of the 2021 Report on Albania – European External Action Service (europa.eu)
