Ky nuk ishte sulmi i parë nga një orkë, ose balenë vrasëse, në brigjet e Spanjës dhe Portugalisë këtë vit. Dhe mund të mos jetë hera e fundit që ajo dëmton një timon. Normalisht, balenat vrasëse nuk konsiderohen të rrezikshme për njerëzit. Por tufat e balenave vrasëse kanë dëmtuar seriozisht varkat në rajon rreth një duzinë herë këtë vit, sipas Grupo de Trabajo Orca Atlántica, një grup kërkimor që studion balenat vrasëse të rajonit, pjesë e një rritje të sulmeve vëzhguar fillimisht në vitin 2020.
Historitë dhe videot e sulmeve të shpërndara gjerësisht në mediat sociale e kanë kthyer orkën në një meme. Pasi gjitarët detarë goditën disa jahte të bukura, disa vëzhgues po i quajnë goditjet të përqendruara rreth ngushticës së Gjibraltarit, ku grumbullohen balenat në pranverë dhe verë, një akt solidariteti antikapitalist nga “shokët e orkës” dhe “diversantët e orkave“. Për të tjerët, seria e goditjeve është jashtëzakonisht e ngjashme me një skenë në filmin e fundit “Avatar” të James Cameron, “The Way of the Water“.
Pra, çfarë po ndodh? Edhe vetë shkencëtarët që studiojnë balenat nuk janë plotësisht të sigurt. Por ata kanë dy ide kryesore:
Teoria nr. 1: Orkat po luajnë
Të lidhura ngushtë me delfinët, orkat janë gjitarë detarë shumë inteligjentë dhe kureshtarë. Duke përdorur një sërë pulsesh dhe bilbilash nënujore, balenat komunikojnë me një sofistikim të tillë duke formuar dialektet e tyre dhe prindërit i mësojnë të rinjtë e tyre metoda të gjuetisë që transmetohen me breza.
Pasi mësojnë një sjellje të re, orkat e mitura shpesh vazhdojnë ta përsërisin atë pa u lodhur. Në këtë aspekt, ata ngjajnë shumë me të rinjtë njerëzorë. Të luash përreth është vetëm një pjesë e të mësuarit se si të jesh një grabitqar kulmi.
Kjo përputhet me modelin e sulmeve që shkencëtarët e balenave kanë dëshmuar këtë vit, sipas Alfredo López Fernandez, një studiues në Universitetin e Aveiro në Portugali që punon me GTOA.
Në këtë rast, sjellja është “e vetë-induktuar“, tha López Fernandez, dhe nuk shkaktohet drejtpërdrejt nga ndonjë provokim i jashtëm, d.m.th., njerëzor. “Që do të thotë se ata shpikin diçka të re dhe e përsërisin atë,” shtoi ai.
Por ka një tjetër motivim të mundshëm që vjen drejtpërdrejt nga “Moby Dick“.
Teoria nr. 2: Orkat duan hakmarrje
Orkave në brigjet Iberike u pëlqen të ndjekin anijet e peshkimit për të kapur tonin e kuq përpara se peshkatarët t’i mbështjellin, duke i vënë gjitarët ujorë në rrezik për t’u goditur ose ngatërruar. Shkencëtarët kanë parë balena vrasëse në ato ujëra me linja peshkimi që varen nga trupi i tyre.
Pra, është e mundur, tha López Fernandez, një orka u përplas keq me një varkë në të kaluarën dhe tani po u mëson balenave të tjera vrasëse se si të sulmojnë edhe anijet. Ekipi dyshon se një femër e rritur me emrin White Gladis mund të jetë ajo që e bën këtë.
López Fernandez theksoi se ne nuk kemi ende informacion të mjaftueshëm për të ditur arsyen e vërtetë pas sulmeve. Edhe duke supozuar se teoria e dytë është e vërtetë, “ne nuk e dimë se cili mund të ketë qenë ai stimul nxitës,” tha ai.
Me vetëm 39 orka të numëruara në vitin 2011, nënpopullimi i orkave iberike konsiderohet i rrezikuar në mënyrë kritike nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës. Ndikimi që kanë ngatërresat dhe goditjet e varkave në të gjitha llojet e balenave dhe delfinëve në mbarë botën, nënvizon se njerëzit janë një kërcënim më i madh për ta sesa ata për ne.
“E gjithë kjo duhet të na bëjë të reflektojmë mbi faktin se aktivitetet njerëzore, qoftë edhe në mënyrë indirekte, janë në origjinën e kësaj sjelljeje,” tha López Fernandez.
