Gjumi, thotë Shekspiri, është “pjata kryesore në festën e jetës dhe më ushqyesi“. Sa kohë na duhet çdo natë për t’u ngopur varet nga shumë variabla, ndër to edhe mosha.
Një artikull i kohëve të fundit në Nature përshkruan atë që është ndoshta studimi më i madh global mbi kohëzgjatjen e gjumit dhe tregon tre faza të dallueshme tek ata që flenë në të gjithë botën, që korrespondojnë me moshën e rritur të hershme, të mesme dhe të vonë.
Normat kulturore dhe gjerësia gjeografike
Por modelet e gjumit modulohen edhe nga faktorë të tjerë, duke përfshirë kohëzgjatjen e udhëtimit, nivelin e arsimit dhe gjininë. Mesatarisht, femrat flenë 7.5 minuta më shumë se meshkujt.
Çuditërisht, gjeografia është gjithashtu një faktor. Ndërsa kohëzgjatja mesatare botërore e gjumit është pak më shumë se 7 orë, mesatarja në nivel vendi ndryshon me pothuajse një orë. Nga 63 kombësitë e hulumtuara, shqiptarët kanë fjetur më gjatë, mesatarisht 7 orë e 32 minuta në natë. Kjo është dukshëm më shumë se mesatarja e japonezëve, të cilët flenë vetëm 6 orë e 38 minuta gjumë.
Pra, çfarë e shpjegon ndryshimin? Sipas studiuesve, kjo është për shkak të normave kulturore dhe gjerësisë gjeografike.
Si shembull i të parës, artikulli citon dremitjen në vendin e punës, i cili “mund të jetë i keq në disa vende” (p.sh., SHBA ose Franca), ndërkohë që konsiderohet normale nga fqinjët e tyre (p.sh. Spanja ose Italia). Gjithashtu, Vendet e Lindjes së Largët, në veçanti Japonia, janë vërejtur të raportojnë më pak gjumë. Kjo mund të shpjegohet pjesërisht me kulturën e punës në këto vende, Japonia është i vetmi komb në botë ku 25% e punëtorëve të punësuar punojnë më shumë se 50 orë në javë.
Kili, vendi i preferuar për studime gjeografike
Dhe si shembull i faktorit gjeografik, studiuesit i referohen një studimi të mëparshëm që tregon një divergjencë në kohëzgjatjet e gjumit në Kili, një vend veçanërisht i përshtatshëm për të studiuar dallimet në gjerësi. Ky studim zbuloi se kohëzgjatja mesatare e gjumit në ditët e punës ishte 7 orë e 55 minuta në veri dhe 8 orë 20 minuta në jug. Me fjalë të tjera: Kilianët më afër ekuatorit flenë më pak se bashkatdhetarët e tyre kudo në vend.
Ky studim dha rezultate paksa të ndryshme nga ai aktual, që tregon se kiliani mesatar i afrohet sasisë mesatare globale të gjumit. Sidoqoftë, ndryshimi kilian përputhet me gjetjet në studimin global, të cilat tregojnë gjithashtu “një korrelacion pozitiv midis kohëzgjatjes mesatare të raportuar të gjumit në nivel vendi dhe distancës së tyre nga ekuatori“.
Shtatë grupe të kohëzgjatjes së gjumit
Të dy faktorët e kombinuar rezultuan në shtatë “grupe globale“, brenda secilit prej të cilave kohëzgjatja mesatare e gjumit ishte e ngjashme, për shkak të afërsisë ekonomike, historike dhe/ose gjeografike: Evropa Lindore dhe Perëndimore, Azia Lindore dhe Perëndimore, Afrika, Amerika Latine dhe “Dega perëndimore” (d.m.th., Australi, Zelanda e Re, Kanada dhe SHBA)
Sado magjepsëse të jetë kjo, gjeografia është vetëm një element në përzierjen komplekse të faktorëve që parashikojnë se sa kohë do të flini sonte. Pra, nëse numërimi i deleve nuk është e prerë për ju, së pari përpiquni të punoni më pak, të hani më mirë dhe të ushtroni më shumë. Dhe nëse kjo nuk funksionon, atëherë me çdo kusht: Emigroni në Shqipëri.
