A është më e vështirë larja e enëve sesa blerja e produkteve ushqimore? A është një nxjerrje rrobash nga lavatriçja e barabartë me dy nxjerrje të plehrave? A duhet që njerëzit që pastrojnë tualetin të marrin një leje kalimi falas për të mos pasur nevojë të paguajnë faturat?
Këto dhe pyetje të tjera në lidhje me ndarjen e punës në shtëpi kanë qenë nismëtare të grindjeve martesore prej vitesh. Një studim i ri, megjithatë, zbulon se çiftet kanë menduar gabim. Ndarja e punëve është e mirë për fabrikat. Bërja e punëve së bashku është më e mirë për familjet.
Në një analizë të sondazheve përfaqësuese kombëtare nga vitet 1990 dhe fillimi i viteve 2000 që mblodhën informacione mbi jetën familjare dhe përdorimin e kohës, profesori i asociuar i Universitetit të Utah, Daniel Carlson, vuri re disa prirje interesante.
Çiftet që secili merrte përsipër punë specifike dhe nuk ndante asnjërën prej tyre nuk ishin aq të kënaqur me marrëdhënien e tyre sa çiftet që ndanin të paktën tre punë. “Numri i detyrave të ndara në mënyrë të barabartë ka një rëndësi të madhe për cilësinë e marrëdhënieve të burrave dhe grave,” shkruan Carlson në një përmbledhje kërkimore të Këshillimit për Familjet Bashkëkohore, i cili më vonë do të botohej në revistën Sex Roles. “Në të vërtetë, në mesin e grupeve të fundit ka prova që sugjerojnë se është po aq e rëndësishme proporcioni i përgjithshëm i punëve të shtëpisë së secilit partner.”
Kjo nuk do të thotë që partnerët duhet të bëjnë një punë të caktuar në të njëjtën kohë. Është fakti që të dy po bëjnë të njëjtin lloj pune ai që është thelbësor. “Një nga parashikuesit më të mëdhenj të kënaqësisë është ndjenja e drejtësisë në marrëdhënie”, thotë Carlson. “Rezulton se sa më shumë detyra që çiftet ndajnë së bashku, që i kryejnë së bashku, aq më të mëdha janë ndjenjat e tyre të barazisë, aq më të kënaqur janë me marrëveshjet e tyre në shtëpi.” Duke parë më nga afër grupet e fundit që ai vuri re, efektet u përforcuan. “Ata që i bënin së bashku, në mënyrë të barabartë të gjitha detyrat, 99% raportuan se marrëdhënia e tyre ishte e drejtë,” thotë ai. “Po ata që kishin punët e shtëpisë 50/50, por nuk ndanin asnjë detyrë bashkë? Vetëm gjysma e tyre menduan se marrëdhënia e tyre ishte e drejtë”.
Një nga arsyet për këtë, spekulon ai, është se jo të gjitha detyrat shtëpiake krijohen të barabarta. “Disa detyra janë më të këndshme se të tjerat. Ndërsa disa persona janë më të izoluar se të tjerët”, thotë Carlson. “Nëse duhet të bëj blerjet ushqimore, duhet të dal nga shtëpia, mund të ndërveproj me njerëzit, potencialisht më mirë, në krahasim me uljen në gjunjë, duke pastruar tualetin”. Pra, edhe nëse sasia e kohës së shpenzuar për punët e shtëpisë është e njëjtë, ose numri i detyrave është i njëjtë, puna e përfshirë mund të mos jetë shumë e ngjashme. “Unë mund të kem tre punë të lehta, argëtuese, dhe ti mund të kesh tre më të vështirat,” thotë Carlson. “Pra, edhe pse ne po i ndajmë punët në sipërfaqe, ato detyra nuk janë ekuivalente”.
Një arsye tjetër pse bërja e punëve së bashku funksionon më mirë mund të jetë se nxit bashkëpunimin dhe ndjenjën e bashkimit, edhe nëse njerëzit në të vërtetë nuk i bëjnë punët në të njëjtën kohë. “Unë mund të laj rrobat të martën dhe të enjten, ti mund t’i lash rrobat të hënën dhe të mërkurën, por kjo kërkon koordinim. Kjo kërkon komunikim”, thotë Carlson.
“Marrëdhëniet e mira me cilësi të lartë ndërtohen mbi komunikimin e mirë mes partnerëve, ndjenjën e bashkimit dhe vendimmarrjen reciproke”.
Në disa analiza plotësuese që nuk janë botuar në studim, Carlson zbuloi se çiftet që ndanin punët e shtëpisë prireshin të kishin aftësi më të mira komunikimi. Sidoqoftë, është e paqartë se cila doli e para. A ndajnë çiftet e lumtur punët e përditshme sepse ata tashmë dinë të punojnë së bashku apo aftësia e tyre për të bashkëpunuar u përmirësua duke kuptuar së bashku mënyrën më të mirë për të vendosur makinën larëse të enëve?
Studiuesit e familjes e kanë ditur prej kohësh se perceptimi i drejtësisë është një kontribues i madh në lumturinë e partnerëve. Kjo shpjegon pjesërisht pse njerëzit në martesat tradicionale – në të cilat ka një mbajtës të familjes dhe një punëdhënës – shpesh raportojnë nivele kënaqësie të barabarta ose më të mëdha me ato në të ashtuquajturat martesa egalitare ku të dy partnerët ndjekin punë me pagesë. Në shumë martesa tradicionale, partneri (pothuajse gjithmonë gruaja) që qëndron në shtëpi dhe bën pjesën më të madhe të punëve të shtëpisë dhe të kujdesit për fëmijët e kuptoi ose madje e mirëpriti marrëveshjen për martesën.
Ndërkohë, në shumicën e martesave heteroseksuale egalitare, barra e punëve të shtëpisë dhe e kujdesit ndaj fëmijëve ende bie në mënyrë të pabarabartë mbi partneren femër, një situatë e cila nuk ka ndryshuar shumë në tre dekada. Në familjet ku të dy prindërit punojnë jashtë shtëpisë, nënat bëjnë 13,5 orë punë shtëpie, ndërsa baballarët 9,5 orë. Kjo asimetri u përforcua gjatë pandemisë, kur shumë gra morën vendimin të dilnin nga puna me pagesë për shkak të kërkesave në rritje në frontin e shtëpisë. Shumë nga arsyet për këtë ishin strukturore; femrat janë zakonisht partnerët me të ardhura më të ulëta, kështu që ka më shumë kuptim që ato të qëndrojnë në shtëpi. Por, siç kanë vënë në dukje shumë studiues, është një reagim pozitiv: nëse gratë duhet të marrin më shumë nga barra e brendshme, ato janë më pak të afta të konkurrojnë për punë dhe promovime më të paguara. Dhe nëse fitojnë më pak, ka kuptim vetëm që janë ato që largohen nga fuqia punëtore kur gjërat në shtëpi bëhen të ethshme.
Sa i fortë është efekti i kryerjes së punëve së bashku?
“Nëse je një grua në një marrëdhënie barazie ku nuk po ndan asnjë detyrë, atëherë niveli yt i kënaqësisë është po aq i ulët sa është për gratë që bëjnë të gjitha punët e shtëpisë”, thotë Carlson. “Dhe nëse je një burrë që ndan shumicën e detyrave me partneren, atëherë je po aq i lumtur në marrëdhënien tënde sa një djalë që nuk ka asnjë përgjegjësi për punët e shtëpisë.”
Ky zbulim i fundit befasoi Joanna Pepin, një asistente profesoreshë sociologjie në Universitetin e Buffalo, Nju Jork, e cila nuk ishte e përfshirë në studim. “Kjo ishte pak kundërintuitive nga ajo që ne kemi supozuar,” thotë ajo, që është se më pak punë shtëpie për secilën palë në një partneritet egalitar gjithmonë do të thotë më shumë lumturi. Por ajo thotë se rezultati mund të ketë të bëjë me partnerët që të kenë një pamje më të qartë të asaj që po bën njëri dhe tjetri dhe sa punë është. “Nëse ata po bëjnë punët së bashku në vend që t’i ndajnë ato, unë mund të imagjinoj se po i bën të dukshme të gjitha gjërat e padukshme që ata mund t’i marrin si të mirëqena,” thotë ajo.
Hulumtimi i Pepin shqyrton pse pabarazia gjinore brenda familjeve është ende e fortë pavarësisht nga fitimet në fuqinë fituese të grave. “Rolet e grave kanë ndryshuar kaq shumë dhe ne po përpiqemi të kuptojmë se cili është nxitja që burrat të marrin më shumë nga puna në shtëpi,” thotë ajo. “Kjo është një qasje vërtet e zgjuar për të menduar se pse mund të jemi të ngecur në arritjen e më shumë barazisë në marrëdhënie.”
Burimi: Times
