Gjatë viteve të fundit, mjekët në Europë dhe në botë po raportojnë një rritje shqetësuese të rasteve të atakut kardiak tek personat e moshës 35-45 vjeç. Dikur kjo ishte një sëmundje që prekte kryesisht moshën e tretë. Sot, po bëhet gjithnjë e më e zakonshme tek brezat e rinj që duken të shëndetshëm, punojnë, kanë familje dhe asnjë histori të dukshme mjekësore. Kjo ka ngritur pyetjen thelbësore: pse po ndodh kaq shpesh dhe a mund të parandalohet?
Pse po shtohet kaq shumë ky fenomen?
Rritja e rasteve nuk vjen nga një faktor i vetëm, por nga një kombinim i rrezikshëm i mënyrës moderne të jetesës. Gjenerata sot është më e lodhur, më e stresuar, më pak e ushtruar dhe më pak në gjumë se çdo brez më parë. Stresi i vazhdueshëm, mungesa e aktivitetit fizik dhe dieta e pasur me ushqime të përpunuara krijojnë një terren të përsosur për probleme kardiovaskulare, shpesh pa simptoma të dukshme.
Në të njëjtën kohë, ritmi i shpejtë i jetës bën që njerëzit të injorojnë shenjat e hershme. Lodhja, marramendja ose presioni në gjoks shpesh justifikohen me punën, lodhjen apo ankthin, duke humbur mundësinë për ndërhyrje të shpejtë.
Çfarë po ndodh realisht në trupin e njerëzve të moshës 30-45?
Trupi reagon ndaj stresit kronik duke prodhuar më shumë kortizol, i cili rrit presionin e gjakut dhe inflamacionin. Mungesa e gjumit e lodh zemrën dhe rrit rrezikun e aritmive. Moslëvizja ngurtëson arteriet, ndërsa ushqimet e përpunuara dëmtojnë qarkullimin dhe rrisin kolesterolin e keq.
Shumë njerëz në këtë grup-moshë zhvillojnë pa e ditur rezistencë ndaj insulinës, trigliceride të larta apo yndyrë viscerale. Këto janë faktorë që dëmtojnë gradualisht arteriet dhe krijojnë bllokime. Ndryshe nga brezat më të vjetër, këto probleme po shfaqen shumë më herët, shpesh që në të 20-at ose të 30-at, duke rritur rrezikun e infarktit në të 40-at.
Cilat janë arsyet kryesore të rritjes së infarkteve në moshë të re?
Arsyet më të zakonshme të identifikuara nga kardiologët janë:
1. Stresi kronik i zgjatur
Presioni ekonomik, puna me ritëm të lartë, mungesa e ekuilibrit dhe ankthi ndikojnë drejtpërdrejt në sistemin kardiovaskular.
2. Gjumi jo i rregullt dhe mungesa e pushimit
Gjenerata e sotme fle më pak se çdo brez në histori, dhe gjumi i dobët është faktor kyç për sëmundjet e zemrës.
3. Jetesa sedentare
Punë në tavolinë, shumë orë ulur dhe pak lëvizje ditore krijojnë ngarkesë në qarkullim.
4. Dieta moderne e pasur me sheqer dhe ushqime të përpunuara
Kjo shkakton inflamacion të brendshëm, rrit kolesterolin e keq dhe sjell zhvillimin e bllokimeve në arterie.
5. Infarktet “silent” pa simptoma klasike
Te të rinjtë, infarkti shpesh maskohet si lodhje, dhimbje shpine ose përzierje, duke vonuar ndihmën.
6. Mungesa e kontrolleve mjekësore
Shumë njerëz nuk bëjnë analiza vjetore të lipideve, presionit të gjakut, insulinës apo CRP-së, analiza që mund të zbulojnë rrezikun që në fazë të hershme.
A mund të parandalohet?
Lajmi i mirë është se shumica e rasteve të infarktit në këtë moshë lidhen me faktorë që mund të kontrollohen. Parandalimi nuk është i vështirë, por kërkon vetëdije dhe zakone të qëndrueshme.
1. Kontrolloni shëndetin një herë në vit
Analizat që çdo person 30-45 vjeç duhet të bëjë janë:
– kolesteroli total + HDL/LDL
– trigliceride
– glukoza & insulina esëll
– inflamacioni CRP
– TSH
– ferritina
– EKG bazë
2. Lëvizni çdo ditë
Ecja 8,000-10,000 hapa është një nga mënyrat më të thjeshta për të ulur rrezikun e sëmundjeve të zemrës.
3. Flini 7–8 orë gjumë cilësor
Vendosni orare të qarta për gjumin dhe kufizoni përdorimin e telefonit para se të flini.
4. Hani më pak ushqime të përpunuara
Perime, fruta, proteina, drithëra integrale dhe yndyra të shëndetshme janë baza e një zemre të fortë.
5. Reduktoni stresin me zakone të vogla
Meditim, ecje, pushime të shkurtra, shkëputje nga telefonat, të gjitha ndikojnë te zemra.
6. Mos injoroni shenjat, sado të vogla
Lodhje e pazakontë, dhimbje shpine, ndjesi presioni apo marramendje duhet të kontrollohen.
Rritja e rasteve të infarktit në moshë të re nuk është rastësi. Është një pasojë e drejtpërdrejtë e stresit, ritmit të lartë, dietës moderne dhe mungesës së kujdesit të përditshëm për trupin. Por me ndërhyrje të vogla dhe të qëndrueshme, rreziku mund të ulet ndjeshëm.
