Studimet më të fundit tregojnë se leximi i historive para gjumit ka një efekt të jashtëzakonshëm neurologjik: ai e bën trurin e një prindi dhe fëmije të funksionojnë në të njëjtat ritme. Kjo është një përvojë unike që asnjë ekran nuk mund ta zëvendësojë.
Në një laborator kërkimor në Britani, Emily Reed dhe vajza e saj Alba morën pjesë në një studim të veçantë. Të dyja mbajtën kapuçë EEG me elektroda që masin aktivitetin e trurit. Alba fillimisht është e qetë, por pas disa minutash fillon të qajë. Për ta qetësuar, Emily fillon t’i lexojë librin “I dashur kopësht zoologjik”.
Me tingullin ritmik të zërit të nënës dhe faqet që kthehen njëra pas tjetrës, Alba qetësohet gradualisht. Në ekran shfaqen valët e trurit të nënës dhe fëmijës që afrohen derisa përputhen.
Sipas profesor Sam Wass, kur një prind lexon për fëmijën, ritmet biologjike të të dyve fillojnë të sinkronizohen: frymëmarrja, rrahjet e zemrës dhe ritmet neuronale bëhen të ngjashme. Kjo ndihmon në krijimin e lidhjeve emocionale dhe është shumë qetësuese për foshnjat.
Wass shpjegon se truri i foshnjave zakonisht është “kaotik” dhe i parregullt. Leximi u sjell atyre ritëm, strukturë dhe një ndjenjë parashikueshmërie që ndihmon zhvillimin e gjuhës dhe të të menduarit.
Gjatë leximit, prindërit përdorin ritme të theksuara, fjalë të ngadalta dhe intonacion të qartë. Këto modele të të folurit e ndihmojnë trurin e fëmijës të lidhet me ritmin e gjuhës. Ky proces nuk mund të arrihet në të njëjtën mënyrë përmes videove apo ekraneve, të cilat janë të paracaktuara dhe nuk reagojnë sipas nevojave të fëmijës.
Përrallat kanë gjithashtu një strukturë natyrore: fillim, mes dhe fund. Kjo strukturë e ndihmon trurin e fëmijës të mësojë parashikueshmëri, të përqendrohet më mirë dhe të ulë stresin. Fëmijët që rriten në ambiente të paqëndrueshme apo me rutina të çrregullta përfitojnë shumë nga leximi i përditshëm.
Megjithatë, jo të gjithë prindërit u lexojnë fëmijëve. Sipas BookTrust, vetëm 42% e prindërve me të ardhura të ulëta u lexojnë fëmijëve para gjumit. Kjo, sipas shkrimtarit Frank Cottrell-Boyce, i vendos shumë fëmijë në disavantazh që në ditën e parë të shkollës.
Cottrell-Boyce thekson se leximi u jep kontroll fëmijëve, sidomos atyre më të mëdhenj: ata mund të prekin librin, të kthejnë faqet dhe të fokusohen në ilustrime. Kjo forcon koordinimin sy-dorë dhe i përfshin ata aktivisht në përvojë.
Ai u kujton prindërve që të mos shqetësohen nëse fëmija kërkon të njëjtin libër shumë herë me radhë. Qëllimi është të krijohet një hapësirë e lumtur dhe e sigurt. Zëri i prindit është më i rëndësishëm se çdo zë profesional.
Leximi i mbrëmjes është një mjet i thjeshtë, ekonomik dhe jashtëzakonisht i fuqishëm për të ndërtuar lidhje emocionale dhe për të ndihmuar zhvillimin e trurit të fëmijës.
