Ndoshta për shkak të këtij citimi, njerëzit shpesh supozonin se Ajnshtajni ishte vegjetarian, duke i bërë disa të spekulojnë se heqja dorë nga mishi ndihmonte funksionin e tij njohës.
Për pjesën dërrmuese të jetës së tij, Ajnshtajni ishte një gjithçkangrënës, por u bë vegjetarian vetëm një vit apo pak më shumë para vdekjes së tij në 1955. Në vitin 1954, Albert Einstein i shkroi një letër fizikanit Hans Meuhsan ku thuhej: “Unë jetoj pa yndyrna, pa mish, pa peshk, por ndihem mjaft mirë në këtë mënyrë.”
Ne e dimë prej kohësh se dieta luan një rol kyç në shëndetin tonë të përgjithshëm. Dhe në vitet e fundit lidhja midis mikrobiomës – mikroorganizmave që banojnë në zorrën tonë, përbërja e të cilave varet pjesërisht nga ajo që hamë – dhe funksionit të trurit tonë po bëhet gjithnjë e më e qartë.
Çfarë hante Ajnshtajni për mëngjes – Shkencëtarët e kanë kuptuar prej kohësh se trupi i njeriut, duke përfshirë trurin, ka nevojë për ushqim për të funksionuar në mënyrë optimale. Nëse mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës, është ende për t’u debatuar, por duket se Ajnshtajni e kuptoi rëndësinë e marrjes së “karburantit“ të trurit përpara se të fillonte ditën.
Herta Waldow, punonjësja e shtëpisë së Ajnshtajnit, bëri një seri intervistash rreth përvojës së saj duke punuar për shkencëtarin ikonë. Në librin “Ajnshtajni në shtëpi“, Waldow pohon, “Zoti Profesor hante gjithmonë vezë të skuqura, të paktën dy, pothuajse çdo mëngjes“. Sipas saj, ai pëlqente edhe kërpudhat, por edhe mjaltin. Ai hante kërpudha të paktën tre herë në ditë,” thotë ajo.
Në biografinë e tij të Ajnshtajnit, Walter Isaacson vuri në dukje se gruaja e Ajnshtajnit, Elsa, “gëzohej shumë teksa kërkonte ushqimin e tij të preferuar. Ajo ishte mjaft e shkathët dhe ia dilte të gjente vezët, gjalpin dhe bukën që ai pëlqente, edhe pse lufta e kishtevështirësuar shumë situatën“.
Pra, dollia mund të ketë qenë gjithashtu pjesë e mëngjesit të Ajnshtajnit.
Pavarësisht nëse ai e dinte apo jo, mëngjesi i Ajnshtajnit ishte në të vërtetë mjaft i pasur nga ana ushqyese. Vezët janë të larta në proteina dhe minerale si hekur, selen dhe fosfor; kërpudhat, të preferuarat e fizikantëve, janë të pasura me vitamina B dhe antioksidantë. Nuk ka gjasa që këto ushqime të jenë burimi i “gjeniut“ të Ajnshtajnit, por një dietë e pasur me proteina, vitamina dhe minerale mund të ketë ndihmuar trurin e Ajnshtajnit të funksionojë në mënyrë optimale.
Çfarë hante Ajnshtajni për drekë – Krahasuar me mëngjesin, dreka ishte shumë më pak e zakonshme në jetën e përditshme të Ajnshtajnit. Në vitin 1915, ai i shkroi një letër djalit të tij të dytë, Hans Albert Einstein, në të cilën ai thotë: “Shpesh jam aq i zhytur në punën time sa harroj të ha drekë“.
Në librin e Isaacson, ai rrëfen historinë e një vajze tetëvjeçare, Adelaide, në lagjen e Ajnshtajnit, e cila fillimisht u ndal në shtëpinë e tij për ndihmë me një problem matematike dhe më pas u bë një vizitore e rregullt, ndonjëherë duke sjellë miq për diskutime të gjalla me shkencëtarin.
Isaacson kujton një nga këto vizita nga Adelaide dhe një mike e saj. Ai shkruan: “Ajnshtajni u ofroi atyre drekën dhe ato pranuan. “Kështu që ai hoqi një tufë të tërë letrash nga tavolina, hapi katër kanaçe fasule me një hapëse kanaçesh dhe i ngrohi në një sobë Sterno një nga një, futi një lugë në secilën dhe kjo ishte dreka jonë,” kujton ajo. “Ai nuk na dha asgjë për të pirë“.
Ndërsa fasulet janë një burim i madh i antioksidantëve, mineraleve dhe fibrave (si dhe ushqejnë ato baktere të mira në zorrët tuaja), përsëri, nuk ka gjasa që aftësia e tij shkencore të jetë rezultat i drejtpërdrejtë i dietës së tij, por ushqimet e pasura me lëndë ushqyese sigurisht që nuk i bënin dëm.
Personalisht, zgjedh të besoj se të jesh një kuzhinier i tmerrshëm dhe të hash gjëra të konservuara është shenjë gjenialiteti.
Çfarë hante Ajnshtajni për darkë – Le të kalojmë tek darka. Edhe kur dikush tjetër gatuante për të, Ajnshtajni kishte një dietë relativisht të thjeshtë, nëse jo jashtëzakonisht të shëndetshme.
Isaacson shkruan se disa nga miqtë shkencëtarë të Ajnshtajnit mblidheshin rregullisht për të diskutuar mbi fizikën dhe ndjekjet e tjera akademike. Këto darka, shkruan Isaacson, “ishin ushqime plot me sallam, djathë Gruyère, fruta dhe çaj.”
Në të vërtetë, edhe kur ushqimi ishte shumë më i shijshëm, Ajnshtajni ishte më i prirur të mbështillej në biseda duke i kushtuar pak vëmendje asaj që hante. Isaacson kujton kur miqtë e tij, matematikanët Maurice Solovine dhe Conrad Habicht, i sollën havjar për ditëlindjen e tij:
Ajnshtajni ishte i zhytur në analizimin e parimit të inercisë së Galileos dhe teksa fliste, merrte lugë pas luge nga havjari i tij pa e vënë re. Habicht dhe Solovine shkëmbyen shikime të fshehta. “A e kupton se çfarë ke ngrënë?” e pyeti më në fund Solovine. “Për hir të gjithësisë,” bërtiti Ajnshtajni. “Pra, ky ishte havjari i famshëm!” Ai ndaloi për një moment, pastaj shtoi: “Epo, nëse u ofroni fshatarëve si unë ushqim për të degustuar, ju e dini që ata nuk do ta vlerësojnë atë.”
Pra, ndërsa është e pamundur të thuhet nëse dieta e Ajnshtajnit kontribuoi në fuqinë e tij të jashtëzakonshme të trurit, fizikani i famshëm, për fat të keq, u rrënua nga probleme kronike gastrointestinale gjatë gjithë jetës së tij. Këto përfshinin si ulcerat e stomakut, ashtu edhe verdhëzën.
Kur Ajnshtajni ishte 38 vjeç, një nga miqtë e tij u shqetësua aq shumë për problemet me tretjen, saqë e dërgoi te një mjek. Mjeku e diagnostikoi atë me një “sëmundje kronike të stomakut” dhe urdhëroi një dietë katër-javore me oriz, makarona dhe bukë zwieback, e cila është një bukë gjermane e thatë dhe krokante e ngjashme me tostin e Melba.
Pavarësisht dietës së butë, problemet e tij me stomakun vazhduan në jetën e tij të mëvonshme dhe dukej se bëheshin më serioze me kalimin e kohës. Mjekët i thanë së pari të hante një dietë të ekuilibruar me mish dhe karbohidrate të thjeshta. Më pas, rreth një vit para se të vdiste, një mjek i sugjeroi që të hiqte tërësisht mishin, yndyrën dhe alkoolin. Vegjetarianizmi i tij zgjati vetëm një vit.
Në prill të vitit 1955, Ajnshtajni vdiq nga një aneurizëm i aortës abdominale. Megjithëse dieta e tij ka të ngjarë të mos jetë fajtore, zakonet e tij të jetesës mund të kenë qenë. Sipas klinikës Mayo, përdorimi i duhanit është faktori më i madh i rrezikut për zhvillimin e një aneurizmi të aortës abdominale.
