Në një studim të ri të kryer nga Shkolla Friedman e Shkencës dhe Politikave të Ushqyerjes në Universitetin Tufts, studiuesit krijuan një “busull ushqimi“, duke i dhënë ushqimeve renditjen nga 1 deri në 100, ku 1 është “më pak e shëndetshme” dhe 100 “më e shëndetshme“. Ushqimet u ndanë sipas pijeve, drithërave, frutave, ushqim deti/bulmet/vezë/mish, pjata të përziera dhe ushqime të shijshme dhe ëmbëlsira, dhe u vlerësuan në bazë të 54 kritereve, duke përfshirë përbërësit, aditivët dhe masën e përpunimit.
Një matje e dyfishtë u bë kur u zbulua që akullorja (konkretisht një akullore në kaush me arra ose akullore me çokollatë) mori 37 pikë, ndërsa një gjevrek me fara dhe me rrush të thatë mori 19 pikë të zymta. Çokollatë me bajame M&Ms dolën përpara gjevrekut në kryesim me 43 pikë, së bashku me patatet e skuqura (të pjekura ose të thjeshta) me 44 pikë dhe tosti francez i ngrirë me drithëra me 35 pikë.
“Përveç se një frut apo perime e freskët është e shëndetshme dhe një pije e gazuar që është e keqe për ju, publiku është tepër i hutuar se cilat ushqime apo pije janë pak a shumë të shëndetshme”, thotë Meghan O’Hearn, një kandidate për doktoraturë në Shkollën e të ushqyerit Friedman, dhe një nga autorët e studimit. Ajo vë në dukje se ndërsa rezultati i akullores nuk është jashtëzakonisht i lartë, ajo vjen si befasi sepse shumë njerëz nuk mendojnë për vetitë e ushqimeve: akullorja ka proteina, një përzierje yndyrash dhe vitaminash të tjera, duke e bërë atë të kalojë më shumë ushqimet e përpunuara tha ajo.
Sipas studimit, ushqimet dhe pijet me rezultate në ose mbi 70 janë “inkurajuar“, ndërsa ushqimet midis 31 dhe 69 rekomandohen në moderim, dhe ato 30 e poshtë duhet të minimizohen.
Pra, të ndërrosh tostin francez të mëngjesit me një tas me akullore… Duket agresive.
Për Silvia Carli, një dietologe e regjistruar, si akullorja, ashtu edhe krekërs apo gjevreku mund të kenë vendin e tyre në dietën e dikujt.
“Njëra nuk duhet të zgjidhet domosdoshmërisht mbi tjetrën,” thotë Carli, duke theksuar se përpunimi dhe aditivët luajnë një rol në cilësinë e shëndetit. “A do të ishte akullorja një rezultat edhe më i lartë nëse do të përdorej qumësht organik dhe përbërës organikë? Apo a do të ishin krekërs më lartë se akullorja nëse do të përdoreshin përbërës organikë?”
Për më tepër, marrëdhënia e secilit me ushqimin ndryshon.
“Është e rëndësishme të jemi të vetëdijshëm për kufizimet kur shikoni një sistem të renditjes së ushqimeve,” thotë Alayna Guzak, një dietologe e regjistruar në Qendrën Mjekësore të Universitetit Shtetëror të Ohajos, Wexner. “Nuk ka një dietë “një madhësi që i përshtatet të gjithëve” për të gjithë.”
Numrat mund t’ju bëjnë të pyesni se çfarë e konsideroni “të shëndetshme” kundrejt “të pashëndetshme“, diçka që ekspertët thonë se mund të jetë e dëmshme veçanërisht kur krahasoni lloje të ndryshme ushqimesh, shumë prej të cilave nevojiten së bashku për të diversifikuar dietën tuaj.
“Ky sistem humbet vlefshmërinë e tij kur krahasojmë opsionet nëpër kategori. Për shembull, gjoksi i pulës shënon 61, por bajamet e mbuluara me çokollatë shënojnë 78. Kjo mund të shtyjë dikë të pyesë nëse duhet t’u japë përparësi bajameve të mbuluara me çokollatë sesa gjoksit të pulës, “thotë Carli.
Pjesë të tjera të studimit duken intuitive, si rezultatet e larta për të gjitha kategoritë e bishtajoreve të ndryshme, arrat, farat dhe proteinat si peshku. Një grusht frutash si kajsitë, manaferrat, qershitë dhe pjeshkët shënuan të gjitha 100, salmoni dhe kosi grek pa yndyrë 95. Një grusht karamele të përpunuara si Skittles shënuan 1 pikë.
Kjo shkallë mund të jetë e dobishme për restorantet, shkollat ose bizneset që synojnë t’i japin përparësi ushqimeve të ndryshme të pasura me lëndë ushqyese. Ai gjithashtu thekson rëndësinë e ushqimeve të plota mbi ushqimet e përpunuara dhe kategoria e pjatave të përziera mund të jetë një opsion i thjeshtë për ide.
Por gjithashtu mund të rrënjos retorikën rreth ushqimit që është ose “i mirë” ose “i keq“.
“Asnjë ushqim nuk duhet të demonizohet ose t’i atribuohet një vlere morale,” thotë Carli. “Është e rëndësishme të mbani mend se rekomandimet duhet të bëhen gjithmonë në baza individuale dhe se kur përpiqeni të bëni zgjedhje të dobishme, qëndrueshmëria në terma afatgjatë duhet të jetë gjithmonë qëllimi numër një.”
