Veshkat normale mund të lëshojnë deri në një litër lëngje çdo orë. Pirja e më shumë se kaq mund të jetë e rrezikshme për shëndetin tuaj.
Joseph G. Verbalis është shefi i departamentit të endokrinologjisë dhe metabolizmit në Universitetin Georgetown dhe specialist në funksionin e hipofizës. Më poshtë gjeni disa nga pyetjet që i janë drejtuar atij në rubrikën “Pyesni doktorin” të The Washington Post.
Pyetje: E di që është e rëndësishme të qëndrosh i hidratuar, por çfarë ndodh nëse pi shumë ujë gjatë kohës që jam ulur në tavolinë? A është e mundur të pish aq shumë?
Përgjigje: Çfarë ndodh kur pini shumë ujë varet nga shëndeti juaj, aktiviteti juaj në atë kohë dhe sa kuptoni me “shumë“.
Rezultati më i mundshëm është se ju do të urinoni më shpesh për të hequr qafe ujin e tepërt.
Por është e mundur të tejkalohet. Veshkat normale mund të lëshojnë deri në një litër lëngje çdo orë. Nëse pini më shumë se kaq, do të ruani ujin e tepërt në trupin tuaj, i cili shkakton një gjendje të njohur si hiponatremia dhe mund të jetë e rrezikshme për shëndetin tuaj. Hiponatremia e lehtë shkakton pak simptoma, por rastet më të rënda – kur nivelet e natriumit në gjak shkojnë nën 130 mEq/L – mund të çojnë në ënjtje të trurit dhe simptoma neurologjike progresive, duke përfshirë konfuzionin, çorientimin, krizat, koma dhe ndonjëherë vdekjen.
Hiponatremia ishte shkaku i vdekjes së një pjesëmarrësi në një konkurs radioje të vitit 2007 në Kaliforni, në të cilin çmimi shkoi për atë që mund të pinte më shumë përpara se të duhej të urinonte. Konkurrentja vdiq pasi thuhet se kishte pirë gati shtatë litra ujë për dy orë – duke tejkaluar qartë atë që veshkat e saj mund të përballonin, që do të ishte rreth dy litra. Marrja e tepërt e ujit gjithashtu ka çuar në vdekjen e nxënësve gjatë ritualeve të vëllazërisë.
Por është e rëndësishme të mbani mend se këto janë situata të sajuara që shumica e njerëzve nuk do t’i përjetonin kurrë.
Trupi juaj rregullon me kujdes marrjen e ujit
Për të kuptuar pse kjo nuk ka gjasa të ndodhë në jetën tuaj të rregullt, duhet të dini se si e rregullojmë sasinë e ujit në trupin tonë. Kontrollet e ekuilibrit të ujit në trup janë të dyfishta: etja dhe sekretimi i një hormoni të quajtur vazopresina arginine (AVP, i njohur gjithashtu si hormoni anti-diuretik) nga gjëndrra e hipofizës.
Kur jeni jashtë në një ditë të nxehtë vere, humbjet e djersës shkaktojnë dehidrim gradual. Truri ndjen ndryshime në përqendrimin e gjakut – kryesisht rritje të natriumit – dhe lëshon AVP, i cili udhëton në veshka dhe u thotë atyre të kursejnë ujin. Si rezultat, shumë pak urinë ekskretohet; ajo gjithashtu bëhet shumë e koncentruar dhe ka një ngjyrë të verdhë më të errët.
Por në një pikë të caktuar, vetëm përqendrimi i urinës nuk është i mjaftueshëm për të parandaluar dehidratimin. Kjo është kur qendrat më të larta në tru aktivizohen për të stimuluar etjen.
Kur nuk jeni të dehidratuar dhe pini ujë të tepërt, truri gjithashtu e ndjen këtë përmes ndryshimeve të kundërta në përqendrimin e gjakut – kryesisht ulje të natriumit. Sekretimi i AVP frenohet, gjë që u thotë veshkave të lëshojnë më shumë ujë. Pastaj një vëllim i madh i urinës së holluar – me ngjyrë shumë të zbehtë – ekskretohet për të hequr qafe ujin e tepërt.
Gjithashtu nuk do të ndiheni të etur. Por kjo nuk është shumë e dobishme: Zakonisht nuk pimë lëngje për shkak të etjes. Në vend të kësaj, marrja jonë e lëngjeve priret të drejtohet nga shija (si dashuria e vajzës sime për Diet Coke); nevoja jonë për të shoqëruar ushqimet e forta me një pije; dhe efektet anësore të dëshiruara, siç është rasti me kafenë dhe alkoolin.
Thënë kjo, ka kushte dhe aktivitete të caktuara që mund të kufizojnë sasinë e urinës që lëshojnë veshkat dhe gjasat tuaja për të përjetuar hiponatremi. Këto përfshijnë gjendjet shëndetësore të tilla si sindroma e sekretimit të papërshtatshëm të hormonit anti-diuretik; medikamente, duke përfshirë diuretikët dhe ilaçet kundër depresionit; madje edhe përzierje dhe ushtrime fizike.
Ndoshta më e mira e studiuar prej tyre është hiponatremia e lidhur me ushtrimet, veçanërisht në garat maratonë, triathlon ose ultramaratonë. Këto raste hiponatremie fillimisht u mendua se shkaktoheshin nga humbjet e natriumit nga djersa, por studimet e mëvonshme treguan se ato ishin kryesisht për shkak të marrjes së tepërt të lëngjeve gjatë ngjarjeve.
Marrja e lëngjeve gjatë stërvitjes rrallë tejkalon një litër në orë. Por stërvitja stimulon lirimin e AVP, kështu që edhe sasitë “normale” të konsumit të ujit mund të shkaktojnë mbajtje uji dhe hiponatremi në këto kushte. Të përzierat kanë një efekt të ngjashëm në sekretimin e AVP.
Pra, nëse jeni duke ushtruar ose ndjeni përzierje, nuk mund të nxirrni ujë në mënyrë normale si kur jeni ulur rehat duke parë një film – përveç nëse, sigurisht, filmi ju bën të ndjeni përzierje.
Pra, sa ujë duhet të pi?
Kam marrë pjesë në konferenca konsensusi mbi hiponatreminë e lidhur me ushtrimet, të cilat arritën në një përfundim shumë të thjeshtë: Duhet të pini sipas etjes tuaj, gjatë stërvitjes ose në pushim, por jo në një sasi të përcaktuar arbitrarisht.
Marrja ideale e lëngjeve ndryshon nga personi, në varësi të një sërë faktorësh. Ka disa kushte mjekësore në të cilat rekomandohet rritja e marrjes së lëngjeve, të tilla si tendenca për të formuar gurë në veshka.
Shqetësim i veçantë duhet t’u kushtohet individëve të moshuar, të cilët në përgjithësi kanë një ndjenjë të zvogëluar të etjes. Kjo zakonisht nuk rezulton në dehidrim, por në kushtet e rritjes së humbjeve të lëngjeve (rritje e djersitjes gjatë valëve të të nxehtit, diarre), ata duhet të inkurajohen të pinë më shumë lëngje edhe nëse nuk janë të etur.
Por për shumicën e njerëzve, pirja e më shumë seç duhet për të ruajtur ekuilibrin e ujit nuk është as e nevojshme dhe as e dobishme nga ana mjekësore.
Në fakt, rekomandimi për të pirë tetë gota me 230 mililitra ujë në ditë nuk mbështetet nga të dhëna të bazuara në prova ose parime të njohura fiziologjike.
Përfundimi: Nëse nuk ndiheni të etur, shanset janë që të jeni të hidratuar siç duhet. Por nëse ndieni etje, pini aq sa keni nevojë derisa etja të largohet.
Kjo nuk është vetëm këshilla më e mirë mjekësore për të ruajtur ekuilibrin e ujit në trup, por është edhe sensi i përbashkët që ka mundësuar mbijetesën e specieve njerëzore për mijëvjeçarë me radhë. Ne nuk duhet ta braktisim atë strategji të suksesshme tani.
