Në një deklaratë të Parliamentit Europian, thuhet se vendet e Ballkanit Perëndimor – Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina (BiH), Maqedonia e Veriut, Kosova, (*) Mali i Zi dhe Serbia – kanë zhvilluar marrëdhënie të qëndrueshme me BE në përpjekjet e tyre për t’u bashkuar me BE. Në Samitin e Selanikut 2003, Shtetet Anëtare të BE u angazhuan të mbështesin plotësisht dhe në mënyrë efektive perspektivën Evropiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor, në mënyrë që ata të bëhen pjesë integrale e BE-së sapo të përmbushin kriteret e vendosura.
Sidoqoftë, me kalimin e viteve, progresi i shumëpritur ka mbetur në vend. Mosmarrëveshjet rajonale, të tilla si çështja e pazgjidhur e Serbi – Kosovë, si dhe ambienti i brishtë politik i brendshëm në disa prej vendeve, kanë penguar në mënyrë efektive procesin e pranimit. Pas krizës 2008-2009, ekonomitë dhe investimet nuk janë zhvilluar mjaft shpejt. Ritmi i ngadaltë i reformave në përgjithësi dhe konteksti i brendshëm gjithnjë e më i pasigurt, së bashku me ndikimin në rritje të aktorëve të jashtëm dhe vështirësitë e brendshme të vetë BE-së, e kanë komplikuar çështjen e zgjerimit.
Shumë sfida mbeten, dhe pandemia Covid-19 e vendosi rajonin në qendër të vëmendjes, duke thelluar hendekun midis potencialit dhe realiteteve të tyre evropiane, ku BE po konkurron me aktorë të tjerë global, të tilla si Rusia dhe Kina. Në muajt e fundit, Ballkani Perëndimor ka qenë nën vëmendjen e shtuar të BE-së.
Në shkurt të vitit 2020, Komisioni Evropian paraqiti një metodologji të re të zgjerimit. Qasja e re synon të forcojë procesin duke çuar përpara reformat, veçanërisht në fushat e sundimit të ligjit dhe ekonomisë. Ai synon t’i bëjë negociatat e pranimit më të besueshme, më të parashikueshme, më dinamike dhe të drejtuara nga një drejtim politik më i fortë. Sidoqoftë, kjo metodologji e re mund të ngadalësojë negociatat e pranimit, nëse reformat e brendshme nuk miratohen me një ritëm të caktuar.
Në Mars 2020, Këshilli Evropian dërgoi një sinjal pozitiv duke dhënë dritën jeshile për të hapur negociatat e pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Sidoqoftë, bisedimet thelbësore nuk kanë filluar ende. Në maj të vitit 2020, Samiti i BE-Ballkanit Perëndimor në Zagreb riafirmoi mbështetjen e qartë për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor. BE është e vendosur të forcojë mbështetjen e saj për transformimin politik, ekonomik dhe shoqëror të rajonit. Plani i Investimeve, i miratuar në tetor 2020, do të përdorë rreth 9 miliardë euro me qëllim nxitjen e rimëkëmbjes ekonomike afatgjatë të rajonit dhe konvergjencën e tij me Bashkimin Evropian. Sllovenia, e cila mban Presidencën e Këshillit të Bashkimit Evropian, midis 1 korrikut dhe 31 dhjetorit 2021, mbështet fuqimisht procesin e pranimit të vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe ka njoftuar se do të presë një samit BE-Ballkan Perëndimor në vjeshtë 2021.
Ku gjendet Shqipëria me pozicionimin e saj për anëtarësim?
Shqipëria u bashkua me NATO-n në Prill 2009 dhe ka qenë një vend kandidat për në BE që nga Qershori 2014. Pasi të ketë bërë disa përparime në përmbushjen e kritereve politike dhe objektivave në lidhje me pesë përparësitë kryesore për hapjen e negociatave të saj të pranimit në BE në 26 Mars 2020, Shqipëria ka qenë duke përparuar drejt anëtarësimit në BE me një ritëm shumë të ngadaltë. Pengesat kryesore të mbetura përfshijnë të meta në funksionimin e sistemit gjyqësor të saj, në luftën kundër korrupsionit dhe në mbrojtjen e lirive të medias dhe të drejtave të pakicave.
Burimi: Parliamenti Europian
