Marrëveshja synon të lejojë Ukrainën të eksportojë rreth 5 milionë tonë drithë në muaj, ekuivalente me nivelet e paraluftës
Rusia dhe Ukraina ranë dakord të premten për të rifilluar eksportet e miliona tonë drithërave ukrainase përmes Detit të Zi për herë të parë që nga pushtimi rus, një marrëveshje që synon lirimin e furnizimeve jetike mes frikës së një krize globale ushqimore.
Marrëveshja është produkt i diplomacisë prej disa muajsh të udhëhequr nga Kombet e Bashkuara dhe Turqia, të dyja nënshkruese të një dy marrëveshjesh paralele me Rusinë dhe Ukrainën. Ajo ngre shpresat se rezervat e grurit së shpejti mund të dërgohen nga portet e Ukrainës, pasi lufta shkaktoi një rritje të kostos së ushqimit në mbarë botën, duke shtyrë dhjetëra miliona njerëz më pranë urisë.
“Le të mos ketë asnjë dyshim – kjo është një marrëveshje për botën,” tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres, i cili fluturoi në Stamboll për ceremoninë e nënshkrimit. “Do të sjellë lehtësim për vendet në zhvillim në prag të falimentimit dhe njerëzit më të cenueshëm në prag të urisë.”
Marrëveshja midis tre fqinjëve të Detit të Zi dhe OKB-së është në fuqi për një periudhë prej 120 ditësh, e cila mund të rinovohet, tha një zyrtar i lartë i OKB-së. Qëllimi është që Ukraina të eksportojë rreth 5 milionë tonë drithë në muaj, ekuivalente me nivelin e saj të paraluftës, vuri në dukje zyrtari.
Por zbatimi i marrëveshjes mund të jetë i vështirë pasi kërkon që anijet të lundrojnë në fushat e minuara në Detin e Zi. Si Rusia, ashtu edhe Ukraina kanë vendosur mina detare që përbëjnë rrezik për lëvizjen e çdo anijeje në zonë.
Sipas marrëveshjes, një qendër e përbashkët koordinimi do të krijohet në Stamboll me personel nga zyrtarë, duke përfshirë personel ushtarak, nga të katër palët. Këtyre zyrtarëve do t’u kërkohet të kontrollojnë anijet që shkojnë drejt Ukrainës për t’u siguruar që ata nuk po kontrabandojnë furnizime ushtarake. Pasi anijet të ngarkojnë grurin në Odessa dhe portet e tjera dhe të largohen nga ujërat e Ukrainës, ato do të lundrojnë përgjatë rrugëve specifike në rrugën e tyre për në Bosforin e Turqisë dhe më pas për në pjesën tjetër të botës.
Ministri rus i Mbrojtjes Sergei Shoigu nënshkroi marrëveshjen në emër të Moskës, ndërsa ministri ukrainas i Infrastrukturës Oleksandr Kubrakov nënshkroi një dokument të veçantë për vendin e tij. Ministri turk i Mbrojtjes Hulusi Akar nënshkroi në emër të Ankarasë dhe z. Guterres nënshkroi në emër të OKB-së si dëshmitar.
Zyrtarët nënshkruan dokumentet në një tavolinë të gjerë me një mbulesë tavoline të bardhë në Pallatin Dolmabahçe të Stambollit, një ndërtesë osmane prej guri e shekullit të 19-të në brigjet e Bosforit.
Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan ka kërkuar të pozicionojë Turqinë si një arbitër neutral në luftë, duke i shitur armë Ukrainës, duke ruajtur marrëdhëniet me Rusinë dhe duke u përpjekur të ndërmjetësojë bisedimet e paqes mes të dyve. Duke luajtur me të dyja anët e krizës, zoti Erdogan ka përdorur gjithashtu diplomacinë e ashpër për të pohuar ndikimin e tij në skenën botërore dhe për të çuar përpara interesat e vetë Turqisë.
Marrëveshja e grurit mund të ndihmojë në zbutjen e tensioneve ekonomike brenda Turqisë, ku rritja e çmimeve të ushqimeve ka minuar mbështetjen e tij dhe ka kërcënuar mbajtjen e tij në pushtet.
Çmimet e grurit ranë të premten përpara nënshkrimit të marrëveshjes shumëpalëshe. Kontratat e ardhshme të grurit që tregtohen në Çikago ranë 3.5% në 7.78 dollarë për 25 kilogramë. Duke u rritur në një rekord prej 12.94 dollarë për 25 kilogramë pas pushtimit rus të Ukrainës, çmimet janë ulur përsëri në nivelet e para pushtimit javët e fundit, pasi shqetësimet për ekonominë globale janë rritur dhe një marrëveshje është dukur gjithnjë e më e mundshme.
Burimi: The Wall Street Journal
