Dy ndryshime të sistemeve të reja kufitare do të hyjnë në fuqi për udhëtimet brenda dhe jashtë Bashkimit Evropian, për të cilat qytetarët jo-BE duhet të jenë të vetëdijshëm.
Ja çfarë do të ndryshojë:
1: EES (Entry/Exit Sytem) – Sistemi i hyrjes/daljes
Kjo nuk ndryshon asgjë për sa i përket vizave apo dokumenteve të kërkuara për udhëtim, apo të drejtave të udhëtarëve, por ndryshon mënyrën se si kontrollohen kufijtë e jashtëm të BE-së. Kështu që nuk vlen nëse jeni duke udhëtuar midis Francës dhe Gjermanisë për shembull, por do të zbatohet nëse hyni në ndonjë vend të BE-së ose zonës Shengen nga një vend jo anëtar i BE-së, p.sh. duke kaluar nga Shqipëria në Francë ose fluturime në Gjermani nga SHBA. Një përmirësim i sigurisë është në thelb, duke zëvendësuar sistemin aktual që mbështetet te pikat kufitare me pulla me një sistem elektronik me skanim që do të regjistrojë më shumë detaje si statusi i imigracionit.
Në vend që pikat kufitare të kontrollojnë pasaportat dhe të vulosin aty ku është e mundur, do të ketë një kontroll elektronik të disa pasaportave në kufi.
Sigurisht, shumë aeroporte tashmë kanë skanerë biometrikë të pasaportave, por ata vetëm po kontrollojnë nëse pasaporta juaj është e vlefshme dhe se fotografia përputhet me fytyrën tuaj. Sistemi i ri EES llogarit gjithashtu se sa kohë mund të qëndroni brenda BE-së, bazuar në të drejtat tuaja të qëndrimit ose shtesën tuaj 90-ditore, dhe gjithashtu kontrollon nëse pasaporta juaj është shënuar ndonjëherë për shkelje të imigracionit, si p.sh. qëndrimi i tepërt i vizës.
Kjo është për shtetasit jo-BE që po hyjnë në BE si vizitorë (jo për rezidentët e BE-së). Sistemi skanon pasaportën tuaj dhe do t’ju tregojë se sa kohë mund të qëndroni (bazuar në lejen 90 ditore ose vizën e lidhur me pasaportën).
Shtetasit jo të BE-së që jetojnë në një vend të BE-së dhe kanë një kartë qëndrimi kombëtar, si p.sh. një carte de séjour në Francë ose një TIE në Spanjë, nuk preken nga kjo, pasi ata kanë të drejtë për qëndrime të pakufizuara brenda vendit të tyre të rezidencës.
“Sistemi i hyrje-daljeve nuk do të zbatohet për shtetasit jashtë BE-së që posedojnë dokument qëndrimi ose leje qëndrimi. Të dhënat e tyre personale nuk do të regjistrohen në sistemin e hyrje/daljes. “Mjafton që mbajtësit e këtyre dokumenteve t’i paraqesin para rojeve kufitare për të vërtetuar statusin e tyre, u shpreh KE në një deklaratë për shtyp.
Bazuar në këtë përgjigje, do të duket se ata që kanë një kartë qëndrimi për një vend të BE-së nuk duhet të përdorin pikat e kontrollit të pasaportave me skanerët automatikë, por në vend të kësaj duhet të shkojnë në radhë me një roje kufitare (nëse ka) ku ata mund të tregojnë si pasaportën ashtu edhe dokumentin e qëndrimit.
Sidoqoftë, nuk ka asnjë sugjerim që ata me qëndrim të përhershëm do të kenë probleme në të ardhmen nëse kalojnë portat automatike kur hyjnë në BE, sepse statusi i tyre i qëndrimit është i garantuar – për sa kohë që ata mund ta vërtetojnë këtë me lejen e tyre.
Komisioni Evropian ka deklaruar që data e përkohshme e fillimit të kësaj procedure kontrolli është “gjysma e parë e 2022”.
Kjo procedurë vjen do të lehtësojë pritjet në radhët e gjata në aeroporte dhe pika kufitare të tjera, ku shtetasit jo-BE presin të skanohen për të kaluar. Për vizitorët në BE, kjo forcon zbatimin e rregullit 90-ditor. Nuk e ndryshon vetë rregullin, por do të thotë që kushdo që përpiqet të qëndrojë më tepër ose të ‘luajë’ me sistemin do të identifikohet menjëherë. Qëllimi tjetër i deklaruar i Komisionit Evropian është siguria, duke e bërë më të lehtë zbulimin e rreziqeve të sigurisë në kufi.
2: ETIAS – Sistemi Evropian i Informacionit dhe Autorizimit të Udhëtimit
Kjo vlen vetëm për shtetasit jo-BE, këtu hyn dhe Shqipëria, të cilët nuk jetojnë përgjithmonë në një vend të BE-së ose kanë vizë për një vend të BE-së. Prandaj mbulon turistët, pronarët e shtëpive të dyta, ata që janë në vizita familjare ose që bëjnë punë afatshkurtër. Qytetarët e shumë vendeve joanëtare të BE-së, përfshirë Shqipërinë, mund të kalojnë deri në 90 ditë në çdo 180 në BE ose në zonën Shengen pa pasur nevojë për vizë – i ashtuquajturi ‘rregulli i 90 ditëve’.
Nga viti 2022 kjo do të ndryshojë – njerëzit kanë ende të drejtë të kalojnë deri në 90 ditë në çdo 60 muaj, por procesi nuk do të jetë më plotësisht pa administrator. Në vend të kësaj, udhëtarët do të duhet të plotësojnë një aplikim në internet përpara se të udhëtojnë.
Pasi lëshohet, autorizimi zgjat për tre vjet, kështu që udhëtarët e shpeshtë nuk kanë nevojë të plotësojnë një aplikim të ri çdo herë, por ai duhet të rinovohet çdo tre vjet. Çdo aplikim kushton 7 €, por është falas për moshën nën 18 vjeç dhe mbi 70 vjeç.
Komisioni Evropian thotë se aplikimet duhet të trajtohen brenda disa minutave, por këshillon udhëtarët që të aplikojnë 72 orë përpara në rast vonese. Pritet të prezantohet deri në “fundin e vitit 2022”, por ende nuk ka një datë të saktë.
Burimi: Komisioni Europian
