Ekonomisti me qendër në SHBA fitoi çmimin Nobel në Ekonomi të hënën për kërkimet pioniere që transformuan idetë në lidhje me fuqinë punëtore, duke treguar sesi rritja e pagës minimale nuk pengon punësimin dhe emigrantët nuk paguajnë më pak për punëtorët e lindur në vend. Dy të tjerë ndanë çmimin për zhvillimin e mënyrave të studimit të këtyre llojeve të çështjeve shoqërore.
Gjysma e çmimit iu dha David Card, i lindur në Kanada, i Universitetit të Kalifornisë, Berkeley, për hulumtimin e tij se si paga minimale, emigracioni dhe arsimi ndikojnë në tregun e punës.
Gjysma tjetër u nda me Joshua Angrist i Institutit të Teknologjisë në Masaçusets dhe Guido Imbens, me origjinë holandeze, nga Universiteti Stanford për strukturën e tyre në studimin e çështjeve që nuk mund të mbështeten në metodat tradicionale shkencore.
Akademia Mbretërore Suedeze e Shkencave tha se të tre “ndryshuan plotësisht punën empirike në shkencat ekonomike”.
Së bashku, ata ndihmuan në zgjerimin e shpejtë të përdorimit të “eksperimenteve natyrore” ose studimeve të bazuara në vëzhgimin e të dhënave të botës reale. Një hulumtim i tillë e bëri ekonominë më të zbatueshme për jetën e përditshme, u siguroi politikëbërësve dëshmi aktuale mbi rezultatet e politikave, dhe me kalimin e kohës krijoi një qasje më të popullarizuar në ekonomi të mishëruar nga libri “Freakonomics”, nga Stephen Dubner dhe Steven Levitt.
Në një studim të botuar në 1993, Card vërejti se çfarë ndodhi me punët në Burger King, KFC, Wendy’s dhe Roy Rogers kur New Jersey rriti pagën e saj minimale nga 4.25 dollarë në 5.05 dollarë, duke përdorur restorantet në kufirin lindor të Pensilvanisë si grup kontrolli – ose krahasimi. Në kundërshtim me studimet e mëparshme, ai dhe partneri i tij i fundit i kërkimit Alan Krueger zbuluan se një rritje në pagën minimale nuk kishte asnjë efekt në numrin e punonjësve. Hulumtimi i Card dhe Krueger ndryshoi rrënjësisht pikëpamjet e ekonomistëve për politika të tilla.
Siç vuri në dukje revista The Economist, në 1992 një sondazh i anëtarëve të Shoqatës Ekonomike Amerikane zbuloi se 79% ranë dakord se një ligj për pagën minimale rrit papunësinë në mesin e punëtorëve të rinj dhe me aftësi më të ulëta. Ato pikëpamje u bazuan kryesisht në nocionet tradicionale ekonomike të ofertës dhe kërkesës: Nëse ngrihet çmimi i diçkaje, kërkesa bie.
Por, ideja e Card dhe gjetjet e tij, i cili insistoi në zbulimet e tij, ngjalli interes për kërkime të mëtejshme se pse një minimum page më i lartë nuk do e zvogëlon punësimin.
- Një përfundim ishte se kompanitë janë në gjendje të kalojnë koston e pagave më të larta tek klientët duke rritur çmimet.
- Në raste të tjera, nëse një kompani është një punëdhënëse kryesore në një zonë të caktuar, ajo mund të jetë në gjendje t’i mbajë pagat veçanërisht të ulëta, në mënyrë që të përballojë të paguajë një minimum më të lartë, kur kërkohet për ta bërë këtë, pa ndërprerë vendet e punës.
- Paga më e lartë do të tërheqë gjithashtu më shumë aplikantë, duke rritur furnizimin me punë.
Në anën tjetër, fituesit Angrist dhe Imbens arritën të provojnë përpunimin e çështjeve metodologjike që lejojnë ekonomistët të nxjerrin përfundime të forta për shkakun dhe efektin edhe kur ata nuk mund të kryejnë studime sipas metodave të rrepta shkencore.
Si rrjedhojë e strukturave të studimeve, puna e Card mbi pagën minimale është një nga eksperimentet natyrore më të njohura në ekonomi. Problemi me eksperimente të tilla është se mund të jetë e vështirë të izolosh shkakun dhe efektin. Për shembull, nëse doni të kuptoni nëse një vit shtesë arsimi do të rrisë të ardhurat e një personi, nuk mund t’i krahasoni thjesht të ardhurat e të rriturve me një vit shkollim më shumë me të ardhurat e atyre që nuk kanë kryer një vit studimi më shumë. Kjo sepse ka shumë faktorë të tjerë që mund të përcaktojnë nëse ata që kanë marrë një vit shtesë shkollimi janë në gjendje të fitojnë më shumë para. Ndoshta ata janë punëtorë më të zellshëm ose më të zellshëm dhe do të kishin bërë më mirë se ata pa një vit shtesë edhe nëse nuk do të qëndronin në shkollë.
Këto lloj çështjesh bëjnë që ekonomistët dhe studiuesit e tjerë të shkencave shoqërore të thonë “korrelacioni nuk provon shkakësinë”.
Imbens dhe Angrist, megjithatë, kuptuan se si të izolonin efektet e gjërave si një vit shtesë në shkollë. Metodat e tyre u mundësuan studiuesve të nxjerrin përfundime më të qarta rreth shkakut dhe pasojës, edhe nëse ata nuk janë në gjendje të kontrollojnë se kush merr gjëra të tilla si arsim shtesë – mënyra se si shkencëtarët në një laborator mund të kontrollojnë eksperimentet e tyre.
Imbens, në një studim, përdori një sondazh të fituesve të llotarisë për të vlerësuar ndikimin e të ardhurave bazë të siguruara nga qeveria, e cila është propozuar nga politikanë të prirur nga e majta në SHBA dhe Evropë. Ai zbuloi se një çmim prej 15,000 dollarë në vit nuk kishte shumë efekt në gjasat e një personi për të punuar.
Burimi: Associated Press
