Henry Kissinger, ish-Sekretar i Shtetit të Shteteve të Bashkuara dhe një nga mendimtarët më me ndikim në politikën ndërkombëtare, shkroi këtë analizë në vitin 2014, në një kohë kur konflikti në Ukrainë po përshkallëzohej pas aneksimit të Krimesë nga Rusia. Ai thekson se përfundimi i një konflikti është po aq i rëndësishëm sa fillimi i tij dhe argumenton se Ukraina duhet të shërbejë si një urë midis Lindjes dhe Perëndimit, jo si një mjet për konfrontim mes tyre. Edhe pse konteksti ka ndryshuar ndjeshëm që nga ajo kohë, disa nga parimet e tij mbeten ende relevante për mënyrën se si mund të arrihet një zgjidhje e qëndrueshme për krizën.
Ukraina, ura midis Lindjes dhe Perëndimit
Kriza në Ukrainë ka tronditur skenën ndërkombëtare, duke u shndërruar në një pikë konfrontimi midis Rusisë dhe Perëndimit. Por a e dimë se ku po shkojmë? Historia na ka treguar se luftërat shpesh fillojnë me entuziazëm dhe mbështetje publike, por pa një strategji të qartë për përfundimin e tyre. Sfida kryesore nuk është si fillon konflikti, por si përfundon ai.
Çështja e Ukrainës shpesh paraqitet si një betejë gjeopolitike mes Lindjes dhe Perëndimit. Megjithatë, nëse Ukraina dëshiron të mbijetojë dhe të zhvillohet, ajo nuk duhet të bëhet një përfaqësuese e asnjërës palë kundër tjetrës. Përkundrazi, Ukraina duhet të funksionojë si një urë lidhëse mes Rusisë dhe Perëndimit.
Rusia duhet të pranojë se përpjekja për ta kthyer Ukrainën në një shtet satelit do të sjellë cikle të pafundme tensioni me Evropën dhe SHBA-në. Nga ana tjetër, Perëndimi duhet të kuptojë se për Rusinë, Ukraina nuk është thjesht një vend i huaj. Historia dhe kultura ruse janë thellësisht të lidhura me Ukrainën, që nga Kievan-Rus e deri te Lufta e Poltavës dhe baza e Flotës së Detit të Zi në Sevastopol.
Gabimet e Perëndimit dhe Rusisë
Bashkimi Evropian e trajtoi çështjen e Ukrainës më shumë si një proces burokratik sesa një prioritet strategjik. Kjo qasje e ndihmoi situatën të shndërrohej në një krizë. Në të njëjtën kohë, politikanët ukrainas kanë dështuar të gjejnë kompromis midis pjesëve të ndryshme të vendit, duke ushqyer ndasitë midis lindjes dhe perëndimit të Ukrainës.
As Rusia dhe as Perëndimi nuk kanë vepruar mbi parimin e pajtimit. Çdo veprim i gabuar i ka përkeqësuar tensionet. Rusia nuk mund të imponojë një zgjidhje ushtarake pa izoluar veten, ndërsa Perëndimi nuk mund të ndërtojë politikën e tij vetëm mbi demonizimin e Putinit. Uashingtoni duhet të ndalojë trajtimin e Rusisë si një devijim që duhet “edukuar“, dhe Moska duhet të shmangë ndërhyrjet ushtarake që mund të çojnë në një Luftë të Ftohtë të re.
Një rrugëdalje e mundshme për të gjithë
Për të shmangur përshkallëzimin e mëtejshëm të konfliktit, duhet të gjendet një zgjidhje që të jetë e pranueshme për të gjitha palët. Një qasje e tillë mund të përfshijë:
- Ukraina duhet të ketë të drejtën e zgjedhjes së lirë për marrëdhëniet e saj ekonomike dhe politike, përfshirë ato me Evropën.
- Ukraina nuk duhet të anëtarësohet në NATO, një pozicion që ka qenë i diskutuar për vite me radhë.
- Ukraina duhet të krijojë një qeveri gjithëpërfshirëse, që të pasqyrojë të gjithë vendin dhe të ndjekë një politikë të pajtimit, e ngjashme me atë të Finlandës.
- Statusi i Krimesë duhet të zgjidhet nëpërmjet mjeteve diplomatike. Rusia duhet të njohë sovranitetin e Ukrainës mbi Krimenë, ndërsa Ukraina mund të ofrojë më shumë autonomi për rajonin, me zgjedhje të mbikëqyrura nga vëzhgues ndërkombëtarë.
Zgjidhja nuk është në një fitore absolute për asnjërën palë, por në një ekuilibër që i jep fund tensioneve. Nëse nuk gjendet një kompromis i tillë, konfrontimi do të thellohet dhe do të sjellë pasoja të rënda për të gjithë rajonin. Koha për veprim është tani.
