Huadhënësi më i madh për startup-et amerikane falimenton
Dy mënyra. Gradualisht, pastaj papritmas. Kështu dështoi Silicon Valley Bank, huadhënësi i 16-të më i madh në Amerikë, me rreth 200 miliardë dollarë aktive. Gjendja e tij financiare u përkeqësua gjatë disa viteve. Por kaluan vetëm dy ditë midis njoftimit të bankës me bazë në San Francisko më 8 mars se po kërkonte të mblidhte 2.5 miliardë dollarë për të mbyllur një vrimë në bilanc, dhe deklaratës nga Korporata Federale e Sigurimit të Depozitave, e cila rregullon depozitat bankare amerikane, se SVB kishte dështuar.
Çmimi i aksionit të SVB ra me 60% pasi u zbulua rritja e kapitalit. Greg Becker, shefi ekzekutiv i saj, u bëri thirrje klientëve të “na mbështesin ashtu siç ju kemi mbështetur ju“. Të pa bindur, disa kapitalistë sipërmarrës u thanë kompanive të portofolit të drejtonin. Bill Ackman, një menaxher i fondeve mbrojtëse, sugjeroi që qeveria duhet të shpëtojë bankën. Deri në mëngjesin e 10 marsit, aksionet e saj kishin rënë rreth 70% të tjera në tregtimin para tregut, përpara se të shpallej një ndalesë. CNBC, një rrjet televiziv, raportoi se përpjekjet e SVB për rritjen e kapitalit kishin dështuar dhe se banka po kërkonte t’i shiste veten një institucioni më të madh. Më pas erdhi njoftimi nga rregullatorët.
Këto ngjarje ngrenë dy pyetje. E para është se si SVB u fut në këtë pozicion. E dyta është nëse problemet e saj janë thjesht një anomali, apo një pararojë e dënimit për institucionet financiare të mëdha.
Filloni me të parën. SVB është një bankë për startup-et. Ai hapte llogari për ta, shpesh përpara se huadhënësit më të mëdhenj të shqetësoheshin. Ai gjithashtu u jepte atyre hua, gjë që bankat e tjera ngurrojnë ta bëjnë sepse pak startup kanë asete për kolateral. Ndërsa Silicon Valley lulëzoi gjatë pesë viteve të fundit, po ashtu edhe SVB. Klientët e saj ishin të mbushur me para të gatshme. Ata kishin nevojë të ruanin para më shumë sesa të merrnin hua.
Kështu, depozitat e SVB-së u katërfishuan më shumë se nga 44 miliardë dollarë në fund të 2017-ës në 189 miliardë dollarë në fund të 2021-shit, ndërsa libri i saj i huave u rrit vetëm nga 23 miliardë dollarë në 66 miliardë dollarë. Meqenëse bankat fitojnë para nga diferenca midis normës së interesit që ata paguajnë për depozitat dhe normës që ato paguhen nga huamarrësit, të kesh një bazë shumë më të madhe depozitash se libri i kredisë është një problem. SVB-së i nevojiten për të blerë aktive të tjera me interes. Deri në fund të vitit 2021, banka kishte bërë 128 miliardë dollarë investime, kryesisht në obligacione hipotekore dhe thesare.
Pastaj bota ndryshoi. Normat e interesit u rritën ndërsa inflacioni u rrënjos. Kjo shkatërroi pasurinë në kapitalin sipërmarrës dhe bëri që çmimet e bonove të bien, duke e lënë SVB-në të ekspozuar në mënyrë unike. Depozitat e saj ishin fryrë kur normat e interesit ishin të ulëta dhe klientët e saj ishin të mbushur me para të gatshme. Duke qenë se banka bëri investime gjatë kësaj kohe, ajo bleu obligacione me çmimin e tyre maksimal. Ndërsa mbledhja e fondeve të kapitaleve sipërmarrëse u shterua, klientët e SVB-së mbaruan depozitat e tyre: ato ranë nga 189 miliardë dollarë në fund të 2021 në 173 miliardë dollarë në fund të 2022. SVB u detyrua të shesë të gjithë portofolin e saj të obligacioneve likuide me çmime më të ulëta se sa ajo ka paguar. Humbjet që mori në këto shitje, rreth 1.8 miliardë dollarë, lanë një vrimë që u përpoq të mbyllej me rritjen e kapitalit. Kur ajo u nënshtrua, banka mbajti rreth 91 miliardë dollarë investime, të vlerësuara me koston e tyre në fund të vitit të kaluar.
A ishin problemet e SVB një anomali? Banka duket se ka qenë në mënyrë unike e ndjeshme ndaj largimeve. Sigurimi federal, i vendosur pas një serie paniku që rrëzoi ekonominë amerikane në vitet 1930, mbulon depozitat deri në 250,000 dollarë. Kjo mbron të gjitha paratë që shumica e individëve do të ruanin në një llogari bankare. Por nuk ka gjasa të mbulojë fondet që një kompani do të mbante. SVB është një bankë jo vetëm për kompanitë, por një nënseksion i ngushtë i tyre që kanë vuajtur kohë më të vështira se shumica. Rreth 93% e depozitave të saj ishin të pasiguruara. Klientët e saj, ndryshe nga ata në shumicën e bankave, kishin një nxitje të vërtetë për t’u larguar – dhe ata iu përgjigjën kësaj.
Thënë kështu, pothuajse të gjitha bankat janë ulur mbi humbje të parealizuara në portofolet e tyre të obligacioneve. Nëse SVB është banka që ka më shumë gjasa të jetë vënë në pozicionin që duhet të grumbullojë obligacione me çmimin e tyre maksimal, ndoshta nuk është e vetmja që po lufton me rritjen e çmimeve. Janet Yellen, sekretarja e thesarit, thotë se po monitoron disa banka në dritën e ngjarjeve në Silicon Valley. Fatmirësisht, librat e huave përbëjnë një pjesë shumë më të madhe të aktiveve në shumicën e institucioneve të tjera. Dhe me rritjen e normave, ata po fitojnë më shumë.
Pyetja tani është nëse do të ketë një paketë shpëtimi dhe, nëse po, sa i madh do të duhej të ishte për t’i bërë depozituesit të plotë. SVB “është gjaku i ekosistemit të teknologjisë“, vëren Ro Khanna, një kongresmen nga distrikti i 17-të i Kalifornisë, i cili përfshin një pjesë të luginës. “Ata nuk mund ta lënë bankën të falimentojë. Nëse kjo do të thotë se ajo duhet të blihet nga një kompani tjetër… ose të marrë ndihmë nga apo edhe një deklaratë nga departamenti i Thesarit, në mënyrë që depozituesit të ndihen të sigurt – unë do t’ua lë këtë ekspertëve.”
Ndërhyrja do të ishte jopopullore. Por në mungesë të shtrëngimit të depozituesve, mund të jetë alternativa e vetme, pasi SVB qartësisht nuk kishte mjaftueshëm për të mbuluar humbjet që po detyrohej të merrte mbi asetet. Larry Summers, një ish-sekretar i thesarit, ka thënë se për sa kohë që shteti ndërhyn, nuk ka asnjë arsye për t’u shqetësuar se SVB do të dëmtojë pjesë të tjera të sistemit financiar. Shumë njerëz do të shpresojnë se po, dhe se ai ka të drejtë.
Burimi: The Economist
Përktheu dhe përshtati: Mendimi.al
