Shumë përçarje kanë filluar në Perëndim, për mënyrën se si duhet t’i përgjigjen agresionit rus ndaj Ukrainës. E vërteta është se ekziston një konsesus i gjerë në aleancën transatlantike për mënyrën se si do të vazhdohet nëse Moska do të pushtojë fqinjën e saj. Dallimet më të mëdha nuk kanë të bëjnë me strategjinë – ato kanë të bëjnë me atë se kush duhet të paguajë çmimin e zbatimit të kësaj strategjie.
Për hir të së vërtetës, mosmarrëveshjet ekzistojnë. Javët e fundit janë shfaqur shumë divergjenca mbi çështjet e luftës dhe paqes në të gjithë kontinentin, ndërsa Parisi iu afrua Moskës, në mosmarrëveshje të dukshme me Uashingtonin dhe Londrën, dhe Talini vazhdon të dëshpërohet nga refuzimi i Berlinit për të lejuar armët gjermane në Ukrainë.
Por problemi i vërtetë qëndron diku tjetër: kur bëhet fjalë për frenimin e Rusisë, është thjesht një fakt strukturor që evropianët do të paguajnë një çmim shumë më të lartë se aleatët e tyre përtej Atlantikut – një çmim që ata janë të gatshëm ta paguajnë, por që do të ketë efekte në të ardhmen.
Përgjithësisht, Evropa është jashtëzakonisht e bashkuar me Rusinë. Ekziston një marrëveshje e plotë midis aleatëve se origjina e kësaj krize qëndron në ngritjen ushtarake të Moskës përgjatë kufirit ukrainas. Askush nuk e kundërshton politikën e dyerve të hapura të NATOS-s – të paktën jo zyrtarisht; dhe të gjithë pajtohen me nevojën për të penguar Rusinë. Ndërkohë, askush në asnjërën anë të Atlantikut nuk i përgatitur për të hyrë në luftë për Ukrainën – dhe kjo është bërë shumë e qartë prej tyre.
Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar pajtohen me faktin se përgjigjja kryesore ndaj agresionit rus janë sanksionet. Dhe me një harmoni të rrallë post-Brexit, ato po koordinohen në mënyrë aktive në lidhje me sanksionet, me masa të gjera ekonomike që do të përqendrohen në sektorët financiarë dhe energjitikë. Siç dihet, këto janë fushat ku Rusia mund të dëmtohet më shumë.
Megjithatë, këtu fillojnë telashet për Evropën. Nëse sanksionet ekonomike do të vendoseshin si përgjigje ndaj agresionit rus dhe Moska do të zgjidhte një kundërpërgjigje – duke përfshirë ndërprerjen e furnizimit me gaz – evropianët do të mbanin peshën kryesore. Furnizimet mund të ndërpriten gjithashtu në rast të një sulmi ushtarak konvencional në shkallë të gjerë me infrastrukturën energjitike që mund të bëhet dëm kolateral.
Vendet në Evropën veriore dhe lindore do të mbanin mbi supe barrën më të rëndë dhe pasiguria energjitike evropiane do të rritej në lartësi të paprecedentë. Me rezervat strategjike në nivele alarmante të ulëta dhe çmimeve aktuale të larta të energjisë, evropianët mund të përballen me një dimër shumë të ftohtë, të errët dhe të shtrenjtë.
Duke pasur parasysh këto pasoja, është mbresëlënës fakti që evropianët në dukje janë të gatshëm të paguajnë pasojat serioze të një sanksioni si një përgjigje ndaj një sulmi të mundshëm ushtarak rus. Me gjithë kritikat ndaj Berlinit, bie në sy se Ministrja gjermane e Punëve të Jashtme, Annalena Baerbock, më në fund ka pranuar zyrtarisht se tubacioni i shumë diskutuar i gazit natyror, Nord Stream 2, është me të vërtetë në linjë.
E gjitha kjo ka implikime të rëndësishme për politikën evropiane të energjisë. Ndërsa duket se është tepër vonë për të shmangur dhimbjen ekonomike që do të vijë si pasojë e sanksioneve ndaj Rusisë, pavarësisht nga stuhia aktuale e diplomacisë transatlantike të gazit të lëngshëm natyror, ne duhet të fillojmë të mendojme se si të ulim varësinë tonë kur kriza e ardhshme me Rusinë të godasë në mënyrë të pashmangshme.
Evropa është zgjuar në mënyrë të vrazhdë nga ëndrra se siguria energjitike ishte një shqetësim i së shkuarës. Të qetësuar nga çmimet e ulëta të energjisë që nga viti 2014, ne mendonim se siguria energjitike do të arrihej pa dhimbje, thjesht duke ecur në rrugën e tranzicionit energjitik. Në vend të kësaj, ne po zbulojme se siguria e energjisë nuk mund të arrihet brenda natës.
Dekarbonizimi do të duhet të shoqërohet me përpjekjet drejt integrimit të brendshëm të energjisë dhe diversifikimit të jashtëm. Ecja përpara në rezervat e përbashkëta strategjike të gazit, zgjerimi si dhe gjelbërimi i ndërvarësisë energjetike me fqinjët tanë – përfshirë Rusinë – dhe nxitja e autonomisë strategjike evropiane për energjinë dhe klimën janë shtyllat e një Evrope më të sigurt dhe më të qëndrueshme.
Është e vështirë të imagjinohet se si do të përfundojë kriza aktuale pa një dhimbje të mirë ekonomike nga të dyja palët. Por çfarëdo që të ndodhë, duke qenë se ky nuk do të jetë fundi i historisë, është e rëndësishme që të mësojmë nga gjendja jonë aktuale.
Burimi: Politico
