Lufta tregtare midis dy ekonomive më të fuqishme të globit, Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Kinës, po hyn në një fazë të re, shumë më të ashpër. Presidenti amerikan Donald Trump ka kërcënuar me dyfishimin e tarifave, ndërsa Kina ka premtuar të “luftojë deri në fund“, pa u tërhequr nga përplasja ekonomike.
Nëse këto masa hyjnë në fuqi, shumica e produkteve kryesore kineze që eksportohen në SHBA, përfshirë telefonat inteligjentë, kompjuterët, bateritë litiumi, lodrat dhe konsolat e lojërave, mund të përballen me një taksë shtesë prej 104%. Nga ana tjetër, Pekini ka vendosur tarifa hakmarrëse prej 34%, dhe mund t’i rrisë më tej në ditët në vijim.
Efektet e para ndihen në tregjet globale
Që nga momenti kur SHBA shpalli tarifat e reja, tregjet globale kanë pësuar rënie të ndjeshme. Aksionet në Azi shënuan një nga rëniet më të mëdha në dekada, ndërsa investitorët janë gjithnjë e më të shqetësuar për stabilitetin ekonomik ndërkombëtar.
Vendet e Azisë Juglindore si Vietnami dhe Kamboxhia janë veçanërisht të ekspozuara, pasi edhe ato përballen me tarifa të reja amerikane, deri në 49%, duke dëmtuar seriozisht konkurrueshmërinë e tyre në tregjet ndërkombëtare.
Strategjia e Kinës
Kina ka reaguar në mënyrë të qartë ndaj përshkallëzimit të luftës tregtare duke ndërmarrë disa masa strategjike. Ajo ka dobësuar monedhën kombëtare, yuanin, për ta bërë eksportin më të lirë dhe më konkurrues në tregjet ndërkombëtare. Gjithashtu, ka ndërhyrë në bursat e aksioneve duke blerë aksione për të ruajtur stabilitetin financiar. Përveç kësaj, ka intensifikuar kontrollet ndaj kompanive amerikane që operojnë në territorin e saj, përfshirë hetime anti-monopol ndaj gjigantëve të teknologjisë si Google.
Cilat janë pasojat për ekonominë globale?
Përplasja midis SHBA-së dhe Kinës nuk është vetëm një konflikt dypalësh. Ajo kanos të destabilizojë gjithë ekonominë botërore. Eksportet kineze kanë qenë një motor i fuqishëm i zhvillimit global, dhe çdo goditje ndaj tyre mund të shkaktojë:
-
Rritje të çmimeve për konsumatorët në mbarë botën
-
Ndërprerje në zinxhirët ndërkombëtarë të furnizimit
-
Rënie të investimeve dhe besimit të tregut
-
Ngadalësim të rritjes ekonomike globale, veçanërisht për vendet në zhvillim që varen nga eksporti
SHBA ka importuar mbi 438 miliardë dollarë mallra nga Kina vetëm në vitin 2024. Ndërkohë, eksportet amerikane drejt Kinës ishin vetëm 143 miliardë, duke krijuar një deficit tregtar prej 295 miliardë dollarësh. Nëse kjo marrëdhënie këputet, SHBA do të ketë vështirësi të mëdha në gjetjen e furnizuesve alternativë në një kohë të shkurtër.
A ka rrugëdalje?
Ekspertët nuk janë optimistë. Disa besojnë se do të ketë bisedime të fshehta mes palëve, por mungesa e komunikimit të drejtpërdrejtë mes Presidentit Trump dhe Presidentit Xi Jinping ka rritur pasigurinë.
Kina ka në dispozicion mjete të tjera për t’u kundërpërgjigjur ndaj presionit amerikan, përfshirë zhvlerësimin e mëtejshëm të juanit, goditjen ndaj kompanive amerikane që operojnë brenda territorit të saj, si dhe transferimin e eksporteve drejt tregjeve alternative si Azia Juglindore apo Afrika. Megjithatë, çdo veprim i tillë mund të përkeqësojë më shumë krizën dhe të rrisë tensionet në ekonominë globale.
Nëse lufta tarifore vazhdon, bota mund të përballet me një rendi të ri ekonomik, ku rregullat e tregtisë ndërkombëtare dobësohen dhe proteksionizmi forcohet.
Ekonomia globale, tashmë e tronditur nga kriza të tjera si pandemia, inflacioni dhe konfliktet gjeopolitike, nuk është në pozitë të mirë për të përballuar një përplasje të tillë.
Lufta tregtare midis SHBA-së dhe Kinës është shumë më tepër se një grindje për tarifa. Ajo është një betejë për dominim ekonomik global, dhe rezultati i saj do të ketë pasoja afatgjata për të gjithë, nga qeveritë dhe korporatat, deri te konsumatorët e zakonshëm.
Në këtë moment kritik, bota ka nevojë për dialog, maturi dhe bashkëpunim, përndryshe, një krizë më e thellë globale mund të jetë shumë afër.
