Evropa dhe Ballkani po përballen me një situatë alarmante klimatike, ku zjarret masive, temperatura rekord dhe moti ekstrem po godasin disa vende njëkohësisht. Ekspertët paralajmërojnë se këto dukuri janë pasojë direkte e ndryshimeve klimatike dhe pritet të përkeqësohen në javët e ardhshme.
Zjarret masive në Ballkan dhe Mesdhe
Vendet e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Shqipërinë, Kosovën, Bosnje-Hercegovinën dhe Serbinë, po vuajnë nga një valë e pazakontë thatësire dhe temperatura që kanë arritur deri në 41°C në disa rajone. Në shumë zona rurale janë raportuar zjarre pyjore dhe bujqësore, ndërkohë që rezervat e ujit po shterojnë dhe kufizime në përdorimin e ujit janë vendosur në Kosovë, Serbi dhe Bosnje.
Në Greqi, situata është kritike në ishullin e Kretës, ku zjarri pranë qytetit të Ierapetras detyroi evakuimin e mbi 1,500 banorëve, ndërsa qindra zjarrfikës vazhdojnë të luftojnë flakët nën kushte të vështira.
Në Turqi, provinca e Izmirit është përfshirë nga zjarre të fuqishme, të nxitura nga temperaturat ekstreme dhe erërat e forta. Janë evakuuar mbi 50,000 persona, një i moshuar ka humbur jetën dhe aeroporti i qytetit është mbyllur përkohësisht. Pesë zjarrfikës kanë mbetur të lënduar në përpjekje për të kontrolluar situatën.
Rekorde të reja të nxehtësisë në Evropë
Evropa Jugore dhe Perëndimore është nën ndikimin e një “kupole nxehtësie“, me temperatura ekstreme që kanë shënuar rekorde të reja:
- Portugalia ka regjistruar temperaturën më të lartë të vitit me 46.6°C;
- Në Spanjë, temperaturat kanë arritur 46°C, duke shkaktuar zjarre të mëdha në rajone të ndryshme;
- Në Itali, Francë dhe Zvicër, temperatura mbi 40°C po rrezikon jetën e njerëzve dhe po paralizon infrastrukturën.
Deri tani, më shumë se 8 viktima janë raportuar për shkak të nxehtësisë, përfshirë katër viktima në Spanjë; dy në Francë dhe dy në Itali.
Në Francë, mbi 1,350 shkolla janë mbyllur, ndërsa Aeroporti i Parisit ka ndërprerë përkohësisht operacionet për shkak të temperaturave të papërballueshme. Në Zvicër, për herë të parë janë ndalur dy reaktorë bërthamorë në Beznau, pasi ujërat e lumit Aare janë ngrohur mbi nivelin e sigurisë.
Ekspertët kanë zbuluar gjithashtu një fenomen alarmues në Mesdhe: temperatura e sipërfaqes së ujit në detet Tyrrhenian dhe Ligurian është 5–6°C mbi mesataren sezonale, duke rritur rrezikun për stuhi shkatërruese dhe reshje të mëdha gjatë vjeshtës.
Moti i keq godet Evropën Qendrore
Pasi vala e nxehtësisë tërhiqet gradualisht drejt veriut, Evropa Qendrore dhe Veriore po përballet me stuhi të fuqishme, reshje intensive dhe përmbytje:
- Në Italinë Veriore, qyteti Bardonecchia u godit nga përmbytje të papritura, duke shkaktuar vdekjen e një personi dhe dëmtime serioze në infrastrukturë;
- Në Poloni Jugore, rreth 30,000 banorë mbetën pa energji elektrike pas breshërit dhe stuhive të forta;
- Në Francë, Zvicër dhe Gjermani, autoritetet kanë lëshuar alarme për rrëshqitje dhe bllokime rrugësh si pasojë e reshjeve të dendura.
Një situatë që po përkeqësohet
Kombinimi i zjarreve, nxehtësisë ekstreme, thatësirës dhe reshjeve të papritura tregon qartë efektet në rritje të ndryshimeve klimatike mbi kontinentin tonë. Autoritetet dhe organizatat humanitare po bëjnë thirrje për kujdes maksimal dhe përgatitje emergjente, pasi javët e ardhshme mund të sjellin përkeqësim të situatës.
Burime ndërkombëtare paralajmërojnë se ky është vetëm fillimi i një vere jashtëzakonisht të rrezikshme për Evropën dhe Ballkanin, me rreziqe për jetën, shëndetin dhe ekonominë.
