Ekonomia e Evropës po rimëkëmbet nga recesioni pandemik më shpejt se sa pritej, thotë një parashikim i BE-së të enjten, por përballet me pasigurinë nga rritja e çmimeve të energjisë dhe një rritje e rasteve me COVID. Parashikimi Ekonomik i Vjeshtës 2021 i Komisionit Evropian raporton se ndërsa fushatat e vaksinimit përparuan dhe kufizimet filluan të hiqen, rritja rifilloi në pranverë dhe vazhdoi e pandërprerë gjatë verës, e mbështeturnga rihapja e ekonomisë.
Ekonomia e BE-së parashikohet të vazhdojë të rritet, duke arritur një normë prej 5%, 4.3% dhe 2.5% në 2021, 2022 dhe 2023 rritje respektivisht. Normat e rritjes për eurozonën parashikohen të jenë identike me ato të BE-së në 2021 dhe 2022, dhe 2.4% në 2023.
Kjo perspektivë varet shumë nga dy faktorë: evolucioni i pandemisë COVID-19 dhe ritmi me të cilin oferta përshtatet ndaj kthesës së shpejtë të kërkesës pas rihapjes së ekonomisë.
Edhe pse BE po shikon një ecuri ekonomike, pritjet e gjata nëpër porte dhe ndërprerjet në furnizimin global po rëndojnë aktivitetin në BE, veçanërisht në sektorin e saj shumë të integruar të prodhimit. Për më tepër, pasi ranë ndjeshëm në vitin 2020, çmimet e energjisë, veçanërisht për gazin natyror, tani janë rritur me një ritëm të vrullshëm gjatë muajit të fundit, dhe janë shumë mbi nivelet para pandemisë.
Kjo do të rëndojë mbi konsumin dhe investimet. Tregjet e punës në BE u përmirësuan dukshëm falë lehtësimit të kufizimeve në aktivitetet e lidhura me konsumatorët. Në tremujorin e dytë të këtij viti, ekonomia e BE-së krijoi rreth 1.5 milionë vende të reja pune, shumë punëtorë dolën nga skemat e mbajtjes së vendeve të punës dhe shkalla e papunësisë u ul. Sidoqoftë, numri i përgjithshëm i punësimit në BE ishte ende 1% nga niveli i tij para pandemisë. Që atëherë, papunësia ka rënë më tej. Shkalla e papunësisë në BE në gusht qëndroi në 6.8%, pak mbi normën e regjistruar në fund të 2019. Të dhënat e publikuara pas datës së fundit të parashikimit tregojnë se kjo normë ra pak më tej në shtator. Sondazhet e biznesit të Komisionit zbulojnë mungesa të fuqisë punëtore, veçanërisht në sektorët ku aktiviteti është më i lartë. Sa më gjatë të zgjasin këto, aq më i lartë është rreziku që ato të zbehin aktivitetin dhe të ushqehen me inflacion nëpërmjet presioneve mbi pagat.
Përsa i përket inflacionit, pas disa vitesh inflacion të ulët, rifillimi i fuqishëm i aktivitetit ekonomik në BE dhe shumë ekonomi të zhvilluara është shoqëruar me një rritje të inflacionit që tejkaloi parashikimet. Inflacioni vjetor në eurozonë u rrit nga negativ -0.3% në tremujorin e fundit të 2020, në 2.8% në tremujorin e tretë të 2021. Leximi i tetorit ishte 4.1%, një normë e përputhur vetëm një herë që nga publikimi i të dhënave të inflacionit të zonës së euros filloi në vitin 1997. Kjo rritje e fortë e inflacionit është nxitur kryesisht nga rritja e çmimeve të energjisë, por duket e lidhur edhe me një grup të gjerë rregullimesh ekonomike pas pandemisë, duke sugjeruar se nivelet aktuale të ngritura janë kryesisht kalimtare. Inflacioni në zonën e euros parashikohet të arrijë kulmin në 2.4% në vitin 2021, përpara se të bjerë në 2.2% në 2022 dhe 1.4% në 2023, pasi çmimet e energjisë janë vendosur të nivelohen gradualisht. Për BE-në, inflacioni pritet në 2.6% në 2021, 2.5% në 2022 dhe 1.6% në 2023. Raporti bën të qartë se pasiguria dhe rreziqet rreth perspektivës së rritjes mbeten shumë të larta. Megjithëse ndikimi i pandemisë në aktivitetin ekonomik është dobësuar ndjeshëm, COVID-19 ende nuk është mposhtur dhe rimëkëmbja varet shumë nga evoluimi i tij, brenda dhe jashtë BE-së. Sipas rritjes së fundit të rasteve në shumë vende, nuk mund të përjashtohet rivendosja e kufizimeve që ndikojnë në aktivitetinekonomik. Në BE ky rrezik është veçanërisht i rëndësishëm në shtetet anëtare me shkallë relativisht të ulët të vaksinimit.
Por, inflacioni mund të dalë më i lartë se parashikimi nëse kufizimet e ofertës në tregjet ndërkombëtare janë më të vazhdueshme dhe rritjet e pagave mbi produktivitetin i faturohen çmimeve të konsumit.
Qeveria shqiptare është e lidhur drejtpërsëdrejti me politikat ekonomike në rajonin e BE, pasi është një vend importues për shumë produkte që tregtohen nga vendet anëtare përreth. Kjo do të thotë se një rritje inflacioni për BE, do të ndikojë dhe në rritjen e inflacionit në vendin tonë, nëse qeveria nuk merr masa për të forcuar ekonominë vendase. Kohët e fundit janë shpalosur buxhetet për secilën ministri dhe planet janë për shpenzime në infrastrukturat dhe teknlogjitë, kryesisht në sigurinë kombëtaredhe luftën ndaj krimit. Të mos harrojmë buxhetin e lartë dedikuar satelitëve shqiptarë. Gjithashtu, përsa i përket tregut të karburanteve, ministrja e re e financave, para pak ditësh shplaosi vendimin mbi akcizat e reja mbi naftën, ndërkohë që kjo rritje pritet t’i faturohet çmimit të shitjes si rrjedhojë.
Burimi: KE mbi Ekonominë dhe Biznesin
