Një raport i publikuar së fundmi nga Departamenti Amerikan i Shtetit ka ngritur sërish alarmin për Shqipërinë, duke e vendosur në qendër të vëmendjes ndërkombëtare. Në Raportin Ndërkombëtar për Strategjinë e Kontrollit të Narkotikëve (INCSR) 2025, Shqipëria renditet si një juridiksion me rrezik të lartë për pastrimin e parave, një etiketim që ngre pyetje serioze mbi kapacitetin dhe vullnetin e institucioneve shqiptare për të luftuar këtë fenomen të rrezikshëm.
Fakte tronditëse nga raporti
Sipas raportit të SHBA, Shqipëria është kthyer në një terren të favorshëm për pastrimin e parave të përfituara nga veprimtari të paligjshme si:
-
Trafikimi i drogës dhe qenieve njerëzore, ku përfitimet financiare kërkojnë të “pastrohen” përmes bizneseve fasadë dhe investimeve të dyshimta;
-
Korrupsioni sistemik, që shtrihet nga zyrtarët lokalë deri në nivele të larta të administratës publike;
-
Mashtrimet me tendera dhe kontrata publike, të cilat shpesh bëhen pa transparencë apo me ndikim politik;
-
Evazion fiskal, ku bizneset shmangin detyrimet tatimore duke përdorur praktika të paformalizuara.
Raporti vë në dukje se një ndër faktorët që e bën Shqipërinë veçanërisht të prekshme është prania e një ekonomie të madhe informale, ku një pjesë e madhe e transaksioneve kryhen me para në dorë, jashtë sistemit bankar dhe të kontrollueshëm.
Gjithashtu, remitancat nga diaspora, ndonëse të rëndësishme për ekonominë shqiptare, krijojnë mundësi për hyrje të mjeteve monetare pa monitorim të mjaftueshëm, duke u përdorur ndonjëherë si kanal për pastrimin e parave.
Institucione të dobëta dhe reformë drejtësie në ngërç
Pavarësisht se reforma në drejtësi është një nga projektet më të rëndësishme të dekadës së fundit në Shqipëri, raporti thekson se zbatimi i saj mbetet i paplotësuar. Pjesë të mëdha të sistemit gjyqësor vazhdojnë të jenë të ngadalta, të mbingarkuara dhe, në disa raste, nën ndikim politik.
Ndërkohë, institucionet përgjegjëse për hetimin dhe ndjekjen penale të pastrimit të parave, si prokuroria dhe policia financiare, nuk kanë ende kapacitete të mjaftueshme për të përballuar natyrën komplekse të këtyre krimeve.
SHBA kërkon veprim urgjent nga autoritetet shqiptare
Departamenti Amerikan i Shtetit apelon fuqishëm për:
-
Zbatim të rreptë të legjislacionit ekzistues, i cili shpesh ekziston vetëm në letër;
-
Forcim të kapaciteteve hetimore dhe ndjekëse, në mënyrë që rastet të mos mbeten të pazbuluara ose pa ndëshkim;
-
Zbatim real të reformës në drejtësi, pa ndërhyrje politike, me qëllim rikthimin e besimit të qytetarëve dhe partnerëve ndërkombëtarë.
Çfarë po ndodh realisht në Shqipëri?
Ky nuk është raporti i parë ndërkombëtar që e rendit Shqipërinë ndër vendet me risk të lartë për pastrimin e parave. Megjithatë, pyetjet që lindin janë të natyrshme:
-
A po bëhet mjaftueshëm për ta luftuar këtë fenomen?
-
A janë reformat e deritanishme thjesht fasadë?
-
Dhe pyetja më thelbësore: A ekziston vërtet vullneti politik për të shkuar deri në fund të kësaj beteje?
Në një vend ku korrupsioni dhe krimi i organizuar përfliten prej vitesh si pjesë e pandashme e sistemit, raporti i SHBA për vitin 2025 vjen si një këmbanë alarmi që nuk mund të injorohet më.
