Sot në histori: Hungaria i shpall luftë Gjermanisë

31 dhjetor 1944

Qeveria e përkohshme e Hungarisë i shpall zyrtarisht luftë Gjermanisë, duke i dhënë fund bashkëpunimit të Hungarisë – herë falas, herë me detyrim – me fuqinë e Boshtit.

Miklos Horthy, regjenti antikomunist dhe diktatori virtual i Hungarisë, i cili dikur kishte shpresuar ta mbante vendin e tij jo-luftëtar në luftë, e kishte rreshtuar pa dëshirë Hungarinë me Hitlerin në nëntor 1940.

Ndërsa ideologjikisht jo fashiste, Hungaria kishte shumë elementë radikalë të krahut të djathtë që luajnë në politikën e saj, si dhe një histori antisemitizmi. Ato forca radikale panë shumë “ideale” të përbashkëta me nazizmin dhe besonin se e ardhmja qëndronte me Gjermaninë.

Pra, megjithëse Horthy pak e admironte personalisht Hitlerin, ai ndjeu nevojën për të qetësuar partitë me ndikim brenda vendit të tij dhe për të mbrojtur kombin e tij nga dominimi sovjetik.

Kur gjermanët pushtuan Bashkimin Sovjetik, Hitleri kërkoi që Hungaria të mobilizonte ushtrinë e saj edhe kundër sovjetikëve. Kështu, më 29 qershor 1941, Hungaria i shpalli luftë BRSS. Në mars 1942, Horthy zëvendësoi kryeministrin Lazlo Bardossy, (një manipulues politik shumë i etur për të rikthyer zgjerimin territorial gjerman dhe për t’u kthyer kundër ish-aleatëve për hir të përfitimeve personale), me Miklos Kallay, i cili ndante qëllimin e regjentit për të rifituar favorin e aleatët perëndimorë jo-sovjetikë.

Kallay ishte në gjendje t’u komunikonte aleatëve se Hungaria ishte e hapur për të ndërruar anët përsëri nëse ata do të arrinin në kufirin e Hungarisë dhe do t’i ofronin Hungarisë mbrojtje nga pushtimi gjerman dhe/ose sovjetik.

Në janar 1943, Beteja e Voronezhit kundër BRSS pa të gjithë ushtrinë e dytë të Hungarisë të shkatërruar nga sovjetikët, duke e bërë Hungarinë të pafuqishme ushtarakisht. Hitleri, i cili mësoi për komunikatat dinake të Kallay me Perëndimin, i dha Horthit një ultimatum: Ose bashkëpuno plotësisht me regjimin gjerman ose vuan pushtimin gjerman. Horthy zgjodhi të bashkëpunonte, që nënkuptonte shtypjen e partive politike me prirje të majtë dhe një persekutim intensiv të hebrenjve të Hungarisë, duke përfshirë dëbimet masive në Aushvic, diçka që Kallay, për nder të tij, kishte luftuar për ta parandaluar. (Më shumë se 550,000 hebrenj hungarezë – nga 750,000 – do të vdisnin gjatë luftës.)

Ndërkohë që trupat sovjetike filluan të pushtonin më shumë territor hungarez, një Horthy i dëshpëruar nënshkroi një armëpushim me Moskën. Kur regjenti e shpalli këtë në radio, ai u rrëmbye nga gjermanët dhe u detyrua të abdikonte. Ferenc Szalasi, lideri i Partisë Fashiste të Kryqit të Shigjetave, u bë në krye të vendit më 15 tetor 1944, megjithëse ai ishte pak më shumë se një kukull e gjermanëve. Sundimi i tij i terrorit, veçanërisht kundër hebrenjve të Hungarisë, do të bëhej famëkeq.

Trupat sovjetike më në fund çliruan pjesën më të madhe të Hungarisë nga sundimi gjerman në dhjetor 1944. Më 31 dhjetor, një Asamble Kombëtare e Përkohshme, e përbërë nga komunistët besnikë ndaj BRSS, i shpalli zyrtarisht luftë Gjermanisë. Asambleja do të vazhdonte të nënshkruante një armëpushim me të gjithë aleatët në janar të vitit 1945.

Burimi: History Channel

Shpërndaje

PËRGJIGJU

Please enter your comment!
Please enter your name here