Afganistani u trondit nga lëkundjet më vdekjeprurëse në dekada të mërkurën kur një tërmet me magnitudë 5.9 goditi lindjen e vendit, duke vrarë më shumë se 1000 njerëz dhe duke plagosur shumë të tjerë, sipas një zyrtari rajonal.
Fatkeqësia humanitare vjen në një kohë të vështirë për vendin e sunduar nga talebanët, aktualisht në grahmat e urisë dhe krizave ekonomike.
Goditjet ndodhën në orën 1:24 të mëngjesit me kohën lokale të së mërkurës (4:54 pasdite me orën evropiane të martën) rreth 46 kilometra (28.5 milje) në jugperëndim të qytetit të Khost, i cili shtrihet afër kufirit të vendit me Pakistanin, sipas Shërbimit Gjeologjik të Shteteve të Bashkuara (USGS).
Tërmeti u regjistrua në një thellësi prej 10 kilometrash (6.2 milje), sipas USGS, i cili e caktoi atë në nivel alarmi të verdhë — që tregon një ndikim relativisht të lokalizuar.
Shumica e vdekjeve ishin në provincën Paktika, në rrethinat Giyan, Nika, Barmal dhe Zirok, sipas Ministrisë së Shtetit për Menaxhimin e Fatkeqësive.
Numri i të vdekurve është më shumë se 1,000 dhe të paktën 1,500 njerëz janë plagosur “vetëm në rrethinat Gayan dhe Barmal të provincës Paktika“, tha për CNN, Mohammad Amin Hozaifa, kreu i departamentit të informacionit dhe kulturës të provincës Paktika, në një telefonatë të mërkurën.
Zyrtari pret që numri i viktimave të rritet ndërsa misionet e kërkimit dhe përpjekjeve vazhdojnë.
Në provincën fqinje Khost, 25 njerëz vdiqën dhe disa të tjerë u plagosën, dhe 5 njerëz ndërruan jetë si pasojë e plagëve të marra në provincën Nangarhar, tha autoriteti i menaxhimit të fatkeqësive.
Fotot nga provinca Paktika, në jug të provincës Khost, tregojnë shtëpi të kthyera në rrënoja me vetëm një ose dy mure ende në këmbë mes rrënojave dhe trarët e çatisë së thyer.
Najibullah Sadid, një ekspert afgan i menaxhimit të burimeve ujore, tha se tërmeti kishte përkuar me shiun e dendur të musonit në rajon — duke i bërë shtëpitë tradicionale, prej balte dhe materiale të tjera natyrore, veçanërisht të prekshme ndaj dëmtimeve.
“Koha e tërmetit në errësirën e natës … dhe thellësia e cekët prej 10 kilometrash e epiqendrës së tij çuan në viktima më të mëdha,” shtoi ai.
Një ekip mjekësh dhe shtatë helikopterë janë dërguar në zonë për të transportuar të lënduarit në spitalet aty pranë, tha Ministria e Mbrojtjes e Afganistanit në një postim në Twitter të mërkurën.
Kjo vjen pasi pothuajse gjysma e popullsisë së vendit – 20 milionë njerëz – po përjetojnë uri akute, sipas një raporti të mbështetur nga Kombet e Bashkuara në maj. Është një situatë e komplikuar nga marrja e pushtetit nga talebanët në gusht 2021, gjë që bëri që Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj të ngrinin rreth 7 miliardë dollarë të rezervave valutore të vendit dhe të ndërprenin fondet ndërkombëtare.
Situata ka gjymtuar një ekonomi tashmë shumë të varur nga ndihma. Pas tërheqjes kaotike të SHBA nga Afganistani vitin e kaluar, ekonomia e saj ka qenë në rënie me parashikimin e Bankës Botërore në prill se një “kombinim i rënies së të ardhurave dhe rritjes së çmimeve ka shkaktuar një përkeqësim të rëndë të standardeve të jetesës së familjeve“.
Talebanët mbajtën një takim urgjent të mërkurën për të organizuar sigurimin e transportit për të lënduarit dhe ndihmën materiale për viktimat dhe familjet e tyre, tha zëdhënësi i talebanëve Zabiullah Mujahid.
Kryeministri Mohammad Hassan Akhund thirri takimin në Pallatin Presidencial të vendit për të udhëzuar të gjitha agjencitë përkatëse që të dërgojnë ekipe të ndihmës emergjente në zonën e prekur, tha Mujahid në një postim në Twitter.
“Janë marrë gjithashtu masa për ofrimin e ndihmës dhe trajtimit në të holla”, tha Mujahid dhe shtoi se agjencitë janë “udhëzuar që të përdorin transportin ajror dhe tokësor për dërgimin e ushqimit, veshjeve, ilaçeve dhe nevojave të tjera dhe për transportin e të plagosurve”.
Zëvendësministri i Shtetit të Afganistanit për Menaxhimin e Fatkeqësive, Mawlawi Sharafuddin Muslim, tha të mërkurën se “Emiratet Islamike do të paguajnë 100,000 AFN (1,116.19 dollarë) për familjet e atyre që u vranë në tërmet dhe 50,000 (558,10 dollarë) do t’u paguhen familjeve të plagosura”.
Qeveria theksoi gjithashtu nevojën për ndihmë të huaj.
“Republika Islamike e Afganistanit bën thirrje për mbështetjen bujare të të gjitha vendeve, organizatave ndërkombëtare, individëve dhe fondacioneve për të ofruar ndihmë urgjente humanitare”, thuhet në një deklaratë për shtyp nga misionet diplomatike të vendit.
Në një postim në Twitter të mërkurën, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tha se ekipet e saj ishin në terren për përgjigje emergjente, duke përfshirë ofrimin e ilaçeve, shërbimeve të traumës dhe kryerjen e vlerësimeve të nevojave.
Por një zyrtar i OBSH-së i tha Eleni Giokos të CNN se logjistika ishte e zgjatur. “Të gjitha burimet janë mobilizuar, jo vetëm nga provincat e afërta, por edhe nga Kabuli, duke përfshirë furnizime mjekësore, mjekë, infermierë, punonjës shëndetësorë, ambulanca dhe oficerë të urgjencës të cilët janë të trajnuar në trajtimin e situatave të tilla,” tha Alaa AbouZeid, drejtuesi dhe menaxheri i incidenteve në zyrën e OBSH-së në Afganistan.
“Situata është ende në zhvillim, dhe ne po shtyjmë më shumë burime sipas nevojës së saj,” tha ai. “Resurset këtu janë të pakta, jo vetëm për këtë rajon, por ne presim që situata të evoluojë në orët në vijim.”
Sipas Zyrës së Kombeve të Bashkuara për Koordinimin e Çështjeve Humanitare (UNOCHA), shiu i dendur dhe era “po pengojnë përpjekjet me helikopterët që thuhet se nuk mund të zbarkojnë këtë pasdite“.
“Nevojat e menjëhershme të identifikuara përfshijnë kujdesin urgjent të traumës, strehimin e urgjencës dhe sendet jo ushqimore, ndihmën ushqimore dhe mbështetjen e ujit, kanalizimeve dhe higjienës”, tha UNOCHA në një deklaratë të botuar të mërkurën.
Kryeministri i Pakistanit Shehbaz Sharif shprehu ngushëllimet e tij dhe një ofertë mbështetjeje në një postim në Twitter të mërkurën. “I pikëlluar thellë kur mësova për tërmetin në Afganistan, i cili rezultoi në humbjen e jetëve të pafajshëm”, shkroi ai. “Njerëzit në Pakistan ndajnë pikëllimin dhe vuajtjen e vëllezërve të tyre afganë. Autoritetet përkatëse po punojnë për të mbështetur Afganistanin në këtë kohë nevoje.”
India shprehu “ngushëllimet për viktimat dhe familjet e tyre“, sipas një postimi në Twitter nga zëdhënësi i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Indisë të mërkurën.
Papa Françesku tha se po lutej “për ata që kanë humbur jetën dhe për familjet e tyre“, gjatë audiencës së tij javore të mërkurën. “Shpresoj se ndihma mund të dërgohet atje për të ndihmuar të gjitha vuajtjet e popullit të dashur të Afganistanit.”
Afganistani ka një histori të gjatë tërmetesh, shumë prej të cilëve ndodhin në rajonin malor Hindu Kush që kufizohet me Pakistanin.
Në vitin 2015, një tërmet që tronditi pjesë të Azisë Jugore vrau më shumë se 300 njerëz në Afganistan, Pakistan dhe Indi.
Më shumë se 1000 njerëz vdiqën në vitin 2002 pas dy tërmeteve në rajonin Nahrin të Afganistanit veriperëndimor. Një tërmet i fuqishëm goditi të njëjtin rajon në vitin 1998, duke vrarë rreth 4700 njerëz, sipas të dhënave nga Qendrat Kombëtare për Informacionin Mjedisor.
Burimi: CNN
