Me pushtimin e Ukrainës nga Rusia, lidhjet midis energjisë, klimës, tregtisë, politikës dhe konfliktit nuk kanë qenë kurrë më të dukshme.
“Po e shkruaj këtë artikull vetëm një javë pasi lufta më e madhe në Evropë nisi pas tetë dekadash. Unë kam qenë student i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe politikës energjetike në vitet e mia të mëparshme, por sot nuk jam aspak ekspert i politikës së jashtme. Megjithatë, unë jam një vëzhgues i peizazhit të sotëm të energjisë dhe i rrjeteve që lidhen, dhe ndonjëherë i lidhjes së vendeve me molekulat”. Kështu e nis Nathaniel Bullard shkrimin e tij në Bloomberg Green.
“Duke parë pushtimin rus të Ukrainës, jam i sigurt se të gjithë jemi të goditur nga risia e tij që shfaqet në kohë reale në mediat sociale. Në të njëjtën kohë, mekanika e tij është fatkeqësisht e njohur. Është një luftë kinetike, në gjuhën ushtarake, me automjete, taktika, angazhime dhe mangësi që do t’i njihte çdo historian ushtarak. Më kujton “Tronditjen e së vjetrës” të David Edgerton – jo vetëm që paraqet teknologjinë e vjetër të luftës dhe industrisë, por varet pazgjidhshmërisht nga të dyja.
Nga kjo varësi unë mund të ofroj disa kontekste dhe ide rreth kësaj lufte dhe implikimeve të saj për energjinë dhe klimën. Nuk ka nevojë të thuhet, por kur një nga prodhuesit dhe eksportuesit më të mëdhenj në botë të lëndëve djegëse fosile shkëputet pothuajse menjëherë nga tregtia e madhe, ndërvarësia që Rusia ka krijuar bëhen menjëherë të dukshme.
Kjo luftë ka futur në lojë një sërë politikash që deri në këtë moment ishin jashtëzakonisht të pamundura, madje të çuditshme. Gjermania, importuesi më i madh në Evropë i gazit rus, tani planifikon të ndërtojë terminale importi të gazit natyror të lëngshëm, të rrisë ndjeshëm angazhimet e saj për energjinë e rinovueshme, të mandatojë një nivel minimal të ruajtjes së gazit në fund të çdo sezoni dhe ndoshta edhe të zgjasë jetën e flotës së saj bërthamore.
Ajo ka detyruar gjithashtu kompanitë e mëdha për të cilat angazhimet ruse mund të kenë qenë një sfidë për strategjinë afatgjatë. Superfuqitë e mëdha të naftës evropiane, ashtu edhe ato amerikane po thyejnë lidhjet e tyre të konsiderueshme me prodhimin rus të naftës dhe gazit, gjë që do të rezultojë në dëmtime të konsiderueshme financiare dhe zhvlerësime. Por këto ndërprerje do të krijojnë gjithashtu nevojën për të gjeneruar flukse parash të lira nga diçka tjetër.
Konflikti ka nxjerrë në pah një sërë zgjidhjesh afatmesme dhe afatgjata për sigurinë energjetike, veçanërisht në Evropë: elektrifikimi më i madh i transportit (së bashku me dekarbonizimin e prodhimit të energjisë, natyrisht), dhe veçanërisht elektrifikimin e ngarkesave të ngrohjes dhe ftohjes. Më pëlqen shumë shprehja “Pompat e nxehtësisë për paqe dhe liri”, – një jehonë e mobilizimit të burimeve në stilin e Luftës së Dytë Botërore për të ndryshuar materialisht varësinë tonë nga karburantet.
Rregullime të tjera për furnizimin me naftë, në veçanti, mund të mos jenë aq të ardhshme. Prioriteti kryesor i prodhuesve të naftës të SHBA-së mbetet forcimi i bilanceve të tyre. Kjo strategji mund të përkulet dhe mund të thyhet – por do të bëhet me qëllim, dhe sa më e madhe të jetë kompania, aq më e kujdesshme është ajo tani.
Kjo luftë dhe trazirat e tregjeve të energjisë që ajo krijon, duhet të bëjnë edhe më bindëse rastin për tre leva kryesore të dekarbonizimit të thellë. Energjia e erës dhe energjia diellore adresojnë kërkesën botërore për karburant të përdorur në rrjetet tona; automjetet elektrike adresojnë karburantet e përdorura në rrugët tona. Këto teknologji kanë përfituar nga efektet e të mësuarit për dekada, rritjen e efikasitetit dhe uljen e kostove – vetëm tani për t’u përballur me erërat e kundërta të zinxhirit të furnizimit, mallrave dhe normave të interesit.
Dua të shikoj edhe më përpara, duke parë edhe më mbrapa. Në kohën e goditjes së parë të çmimit të naftës në vitet 1970, disa ekonomi të mëdha ishin shumë të varura nga nafta si burim primar i energjisë. Më pak se 15 vjet më vonë, siç vëren Nikos Tsafos i Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, ato ekonomi e kishin reduktuar ndjeshëm varësinë e tyre nga nafta.
Jo vetëm kaq, por bota gjithashtu lëvizi shpejt për të reduktuar atë që deri në atë moment kishte qenë një marrëdhënie proporcionale në rritje midis konsumit të naftës dhe PBB-së globale. Në një punim kërkimor të vitit 2021, Christof Rühl dhe Titus Erker nga Qendra për Politikat Globale të Energjisë në Universitetin e Kolumbisë theksojnë se intensiteti global i naftës në PBB (produkti i brendshëm bruto) dhe intensiteti i naftës i OECD-së në PBB e OECD-së, të dyja arritën kulmin në vitin 1973. Për pjesën tjetër të botës, ai kulm erdhi vetëm pesë vjet më vonë në 1978.
E njëjta urgjencë që çoi në këtë kulm duhet të kanalizohet tani, jo vetëm në zëvendësimin e energjisë së erës me gazin, dhe të baterive dhe motorëve për motorët me djegie të brendshme, por në ndryshimet më thelbësore të mundshme. Kjo do të thotë, një dekarbonizim i thellë i gjithçkaje – prodhimi industrial i metaleve, prodhimi i kimikateve, prodhimi i plehrave, ngrohja dhe ftohja, transporti në distanca të gjata dhe transporti i rëndë në ajër dhe në det. Gjithçka.
Kjo urgjencë duhet të përfshijë gjithashtu një mirëmbajtje të menduar dhe të qëllimshme të elasticitetit në sistemin tonë ekzistues të energjisë. Kjo do të thotë, se për ca kohë, kapacitet më të mëdha të ruajtjes së naftës dhe gazit, teprica në burime dhe bërja e besueshmërisë së furnizimit (dhe bashkë me të, sa më shumë që të jetë e mundur, stabiliteti i çmimeve) janë një domosdoshmëri për të gjithë ekonominë. Një përfundim i Perspektivës vjetore të Energjisë së Re të BloombergNEF është se dekarbonizimi i thellë do të rezultojë në mospërputhje afatshkurtra të furnizimit me energji dhe kërkesës për energji. Zbutja e këtyre mospërputhjeve do të jetë jashtëzakonisht sfiduese, por kurrë nuk ka qenë më urgjente.
Dhe sigurisht, ekziston vetë klima. Raporti i fundit nga Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike paralajmëron qartë se dritarja për ne për të kufizuar ndikimet më shkatërruese të ndryshimeve klimatike po “mbyllet me shpejtësi”.
Pushtimi rus i Ukrainës është një tronditje e vjetër. Lidhjet midis energjisë, klimës, tregtisë, politikës dhe konfliktit nuk kanë qenë kurrë më të dukshme. Ajo që është e re sot, dhe me shpresë premtuese, është mundësia për të ndërtuar një të ardhme të lidhur pozitivisht, më elastike dhe të dekarbonizuar.”
Burimi: Bloomberg Green
