Një studim i fundit nga Laboratori i Shkencave të Klimës dhe Mjedisit në Francë ka analizuar pluhurin e Saharasë që arriti në Evropë në mars të vitit 2022, duke zbuluar praninë e izotopeve radioaktive si ceziumi-137 dhe plutoniumi-239/240.
Origjina e izotopeve radioaktive
Fillimisht, studiuesit menduan se radioaktiviteti në pluhurin e Saharasë mund të kishte origjinë nga testet bërthamore franceze të kryera në rajonin Reggane të Algjerisë jugore në vitet 1960. Megjithatë, analizat treguan se raportet e izotopeve të plutoniumit në mostrat e mbledhura nuk përputheshin me ato të testeve franceze. Në vend të kësaj, raportet ishin më afër atyre të testeve bërthamore të kryera nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë.
Përhapja e pluhurit saharian
Çdo vit, midis 400 dhe 2,200 teragramë (Tg) pluhur Saharian emetohen nga Afrika Veriore, me rreth 12% të kësaj sasie që transportohet drejt Evropës. Në mars 2022, një ngjarje e madhe e pluhurit Saharian mbuloi pjesë të mëdha të Evropës Perëndimore, duke sjellë me vete edhe izotope radioaktive.
Analiza e mostrave
Në përgjigje të kësaj ngjarjeje, u organizua një fushatë shkencore me pjesëmarrje qytetare për të mbledhur mostra të pluhurit. U mblodhën 110 mostra nga gjashtë vende të Evropës Perëndimore, dhe 53 prej tyre u konsideruan shkencërisht përfaqësuese. Analizat gjeokimike dhe mineralogjike, të kombinuara me vëzhgimet satelitore dhe llogaritjet e trajektoreve të erës, konfirmuan origjinën e pluhurit nga Algjeria jugore, duke përfshirë edhe zonën e Reggane.
Edhe pse izotopet radioaktive u zbuluan në të gjitha mostrat, nivelet e tyre ishin shumë të ulëta dhe nuk paraqesin rrezik për shëndetin publik. Studiuesit theksojnë se, ndërsa shpërthimet e pluhurit Saharian mund të ndikojnë në cilësinë e ajrit dhe të paraqesin rreziqe afatgjata për shëndetin respirator, radioaktiviteti i pluhurit nuk është një shqetësim kryesor. Megjithatë, është e rëndësishme që politikëbërësit të jenë proaktivë në adresimin e çështjeve të ndotjes atmosferike të shkaktuara nga pluhuri Saharian.
