Ismail Haniyeh, lideri politik i Hamasit që nga viti 2017, u vra në një sulm me raketa në Teheran të mërkurën, duke shënuar një përshkallëzim të rëndësishëm në konfliktin e vazhdueshëm në Lindjen e Mesme. Haniyeh, i cili luajti një rol qendror në negociatat mbi armëpushimin dhe lirimin e pengjeve gjatë luftës së Izraelit në Gaza, thuhet se u vra në atë që Hamasi e përshkroi si një sulm izraelit në rezidencën e tij. Ushtria izraelite nuk ka komentuar mbi incidentin.
Lider i formuar nga konflikti
Haniyeh, i lindur në një kamp refugjatësh pranë qytetit të Gazës, u ngjit në radhët e Hamasit gjatë Intifadës së Parë në fund të viteve 1980. Ai u burgos disa herë nga Izraeli për rolin e tij në kryengritje përpara se të dëbohej dhe përfundimisht të kthehej në Gaza. Haniyeh u bë një figurë kryesore në Hamas, duke iu bashkuar “udhëheqjes kolektive” të tij sekrete në vitin 2004 pas vdekjes së themeluesve të saj, Sheikh Ahmed Yassin dhe Abdel Aziz Rantisi, në sulmet izraelite.
Në vitin 2006, pasi Hamasi fitoi zgjedhjet për Këshillin Legjislativ Palestinez, Haniyeh shërbeu për një kohë të shkurtër si kryeministër i qeverisë së Autoritetit Palestinez, i vetmi kryeministër i AP që ka siguruar një mandat përmes zgjedhjeve popullore. Megjithatë, ai u shkarkua pas një viti nga presidenti i AP Mahmoud Abbas dhe në vitin 2007, Hamasi mori kontrollin e Gazës pas një konflikti të dhunshëm me Fatahun, duke çuar në një bllokadë izraelito-egjiptiane të territorit.
Haniyeh u bë udhëheqësi i përgjithshëm politik i Hamasit në vitin 2017, duke pasuar Khaled Meshaal. Pavarësisht se u caktua një “terrorist global” nga Shtetet e Bashkuara në 2018, Haniyeh vazhdoi të udhëtonte dhe të angazhohej në përpjekjet diplomatike, duke takuar liderët botërorë dhe duke luajtur një rol vendimtar në negociata.
Sulmi dhe pasojat e tij
Vdekja e Haniyeh në Teheran erdhi vetëm disa orë pasi ai mori pjesë në inaugurimin e presidentit të ri të Iranit, Masoud Pezeshkian. Sipas një zyrtari të lartë të Hamasit, sulmi me raketa ndodhi në të njëjtën ndërtesë ku Haniyeh kishte qëndruar gjatë vizitave të mëparshme në Iran. Disa udhëheqës dhe roje të Hamasit thuhet se ishin me të në atë kohë. Sulmi e ka lënë udhëheqjen e Hamasit në një gjendje shoku, me zyrtarët që paralajmërojnë se vdekja e tij do të ketë pasoja të mëdha dhe do ta çojë konfliktin në “dimensione të reja“.
Tensionet rajonale në rritje
Irani, i cili ka mbështetur prej kohësh Hamasin, është betuar për “ndëshkim të ashpër” për Izraelin në përgjigje të vrasjes. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu, duke mos komentuar drejtpërdrejt sulmin, deklaroi se Izraeli u kishte dhënë “goditje dërrmuese” armiqve të tij ditët e fundit, duke përfshirë vrasjen e një komandanti të lartë të Hezbollahut në Liban.
Ndërsa frika për një konflikt më të gjerë në Lindjen e Mesme rritet, Netanyahu paralajmëroi izraelitët që të përgatiten për “ditët sfiduese në vazhdim“. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres ka shprehur gjithashtu shqetësim për një “përshkallëzim të rrezikshëm” të armiqësive në rajon.
Vrasja e Haniyeh ka të ngjarë të ketë implikime të rëndësishme për luftën e vazhdueshme në Gaza dhe peizazhin më të gjerë gjeopolitik. Me tensionet midis Izraelit, Hamasit, Hezbollahut dhe Iranit që arrijnë lartësi të reja, perspektiva e një konflikti më të gjerë rajonal duket më e madhe se kurrë.
