Përshpejtimi i çmimeve të konsumit ka shkaktuar një rritje të pagave të sektorit privat, pasi Banka e Anglisë përgatitet për më shumë rritje të normave
Norma vjetore e inflacionit në Mbretërinë e Bashkuar u rrit në një nivel të ri në katër dekada, duke tejkaluar rritjen gjithnjë e më të shpejtë të pagave dhe duke dobësuar perspektivën ekonomike të vendit gjatë një periudhe vakumi politik.
Zyra e Mbretërisë së Bashkuar për Statistikat Kombëtare të mërkurën tha se çmimet e konsumit ishin 9.4% më të larta në qershor se një vit më parë, norma më e lartë e inflacionit që nga viti 1982 dhe me një rritje nga 9.1% në maj. Shifra shënon rritjen më të shpejtë të çmimeve për një ekonomi të Grupit të Shtatë që nga fillimi i rritjes globale në fillim të vitit të kaluar.
Ekonomistët presin që norma vjetore e inflacionit të çmimeve të konsumit të rritet më tej. Banka e Anglisë ka thënë se duhet të arrijë në rreth 11% në muajt e fundit të vitit. Mbretëria e Bashkuar vendos një tavan në çmimet e energjisë së shtëpisë dy herë në vit, dhe rregullimi i radhës pritet në tetor, kur pritet një rritje e mëtejshme prej 50%.
“Perspektiva e inflacionit mbetet e zymtë,” tha Sanjay Raja, një ekonomist në Deutsche Bank. “Projeksionet tona të përditësuara tani tregojnë se indeksi i çmimeve të konsumatorit arrin kulmin në 11.3%“.
Përshpejtimi i vazhdueshëm i rritjes së çmimeve e bën shumë të mundshme që Banka e Anglisë të rrisë normën bazë të interesit kur politikëbërësit të takohen në fillim të gushtit. Banka Qendrore e Mbretërisë së Bashkuar ka rritur normën e saj bazë me një çerek pikë përqindjeje në secilin nga pesë mbledhjet e saj të fundit.
Kur u takua për herë të fundit, Banka e Anglisë tha se mund të nevojiten veprime më të forta.
“Me fjalë të thjeshta, kjo do të thotë se një rritje prej 50 pikë bazë do të jetë ndër zgjedhjet në tryezë kur të takohemi tjetër,” tha guvernatori i Bankës së Anglisë, Andrew Bailey në një fjalim të martën. “50 pikë bazë nuk është e mbyllur, dhe kushdo që e parashikon këtë po e bën bazuar në pikëpamjen e tij.”
Zoti Bailey tha gjithashtu se Banka e Anglisë do të parashtrojë një plan për shitjen e disa prej obligacioneve qeveritare që bleu nën një seri programesh stimuluese të njohura si lehtësim sasior. Ai tha se shitjet mund të fillojnë që në shtator dhe arrijnë në 50 miliardë dhe 100 miliardë paund në vitin e parë, ekuivalente me 60 miliardë dhe 120 miliardë dollarë.
Ashtu si në SHBA, politikëbërësit po përpiqen të vënë inflacionin nën kontroll pa e shtyrë ekonominë në një recesion të thellë. Çmimet më të larta të ushqimeve dhe energjisë po dobësojnë rritjen, sepse zvogëlojnë aftësinë e familjeve për të blerë mallra dhe shërbime të tjera. Ekonomia e Mbretërisë së Bashkuar u tkurr në prill, por u rimëkëmb në maj.
Pavarësisht rritjes së dobët ekonomike, shkalla e papunësisë në Mbretërinë e Bashkuar mbeti e ulët në 3.8% deri në maj. Politikëbërësit në Bankën e Anglisë shqetësohen se mungesa e punëtorëve mund të nxisë rritje të mëdha pagash, të cilat bizneset do të duhet t’i paguajnë duke rritur çmimet e tyre.
“Pavarësisht nga erozioni i të ardhurave reale të shkaktuar nga inflacioni, unë e vura më shumë theksin te rreziqet që numri i nevojave të paplotësuara të punësimit dhe oferta e ulët e punës do të mbajë tregun e punës shumë të ngushtë,” tha Michael Saunders, një nga tre politikëbërësit e Bankës së Anglisë që votuan për një rritje gjysmë pikë e normës bazë në qershor.
Zyra Kombëtare e Statistikave të martën tha se pagat, duke përjashtuar bonuset, deri në maj ishin 4.3% më të larta se në të njëjtën periudhë të vitit 2021. Meqenëse çmimet e konsumit u rritën me një ritëm më të shpejtë, pagat reale u ulën me 2.8%, rënia më e madhe që nga fillimi i regjistrimeve në 2001. Por humbja e fuqisë shpenzuese ishte shumë më e madhe për punonjësit e qeverisë, të cilët panë rritje të pagave të tyre me vetëm 1.5% gjatë vitit, ndërsa punonjësit e sektorit privat panë rritje të pagave të tyre me 7.2%.
Qeveria njoftoi të martën rritje pagash me rreth 5% për punonjësit në shërbimin shëndetësor, arsimin dhe policinë. Disa sindikata të punës që përfaqësojnë punonjësit e qeverisë tashmë kanë hyrë në grevë ose kanë kërcënuar ta bëjnë këtë në muajt e ardhshëm.
“Të paktën në sektorin privat, ka shenja se një ‘spirale e çmimit të pagave’ mund të fillojë tashmë,” tha Tony Wilson, drejtor në Institutin për Studime të Punësimit. “Janë tregjet, jo militantizmi, duke i rritur pagat.”
Kriza e kostos së jetesës, siç njihet në Mbretërinë e Bashkuar, po thellohet pikërisht teksa Partia Konservatore në pushtet kërkon një lider të ri – i cili më pas do të bëhet kryeministër – pasi Boris Johnson dha dorëheqjen si kreu i qeverisë më 7 korrik.
Është e paqartë se çfarë hapash do të ndërmarrë kryeministri i ardhshëm i Mbretërisë së Bashkuar për të trajtuar krizën e kostos së jetesës. Pasardhësi i zotit Johnson mund të mos zgjidhet deri në fillim të shtatorit, dhe deri më tani debati midis kandidatëve për ta pasuar atë është fokusuar në madhësinë e shkurtimeve të premtuara të taksave.
Shumë ekonomistë shqetësohen se uljet e taksave të ofruara këtë vit do të rrisin kërkesën dhe do t’i shtyjnë çmimet edhe më të larta, me Bankën e Anglisë që ka të ngjarë të përgjigjet duke rritur normën bazë të interesit në mënyrë më agresive sesa mund të kishte ndodhur ndryshe.
Burimi: The Wall Street Journal
