Jetëgjatësia në SHBA vazhdon të bjerë

Jetëgjatësia në SHBA ra në vitin 2021, për të dytin vit radhazi. Ishte hera e parë që jetëgjatësia ra dy vjet radhazi në 100 vjet.

Në vitin 2019, dikush i lindur në SHBA kishte një jetëgjatësi prej 79 vjetësh. Në vitin 2020, për shkak të pandemisë, ajo ra në 77 vjet. Në vitin 2021 jetëgjatësia ra përsëri – në 76.1 vjet. Dhe për disa amerikanë, jetëgjatësia është edhe më e ulët, sipas një analize të përkohshme nga Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.

“Rezultatet e këtij studimi janë shumë shqetësuese,” tha Dr. Steven Woolf, një profesor i shëndetit të popullsisë dhe barazisë shëndetësore në Universitetin e Commonwealth të Virxhinias. “Kjo tregon se jetëgjatësia në SHBA në 2021 ishte edhe më e ulët se në 2020,” tha ai.

Vende të tjera me të ardhura të larta kanë parë një rikuperim të jetëgjatësisë, gjë që Woolf thotë se i bën rezultatet e SHBA-së “gjithmonë e më shumë tragjike“.

Një nga rëniet më dramatike të jetëgjatësisë në vitin 2021 ishte tek indianët e Amerikës dhe njerëzit vendas të Alaskës.

Midis 2019 dhe 2021, jetëgjatësia për këtë popullsi ra me 6.6 vjet, në 65.2.

“Kjo është e tmerrshme,” tha Woolf. “Humbjet në popullsinë vendase amerikane kanë qenë të tmerrshme gjatë pandemisë COVID-19. Dhe kjo pasqyron shumë pengesa me të cilat përballen komunitetet fisnore për të pasur akses në kujdes,” thotë ai.

Jetëgjatësia për këtë komunitet tani është e njëjtë me atë të gjithë popullsisë në vitet 1940, thotë Elizabeth Aria nga Qendra Kombëtare për Statistikat Shëndetësore të CDC-së, e cila ishte autorja kryesore e raportit.

Pavarësisht marrjes së lartë të vaksinës në këtë komunitet, indianët amerikanë kanë 2.2 herë më shumë gjasa të vdesin nga COVID-19 dhe 3.2 herë më shumë gjasa të shtrohen në spital për virusin, tha Chandos Culleen, drejtor i marrëdhënieve federale për Këshillin Kombëtar të Shëndetit Urban Indian. Kur i shihni këto shifra “të thyhet zemra“, shtoi ai.

Amerikanët e bardhë gjithashtu panë një rënie më të madhe të jetëgjatësisë në vitin 2021 sesa amerikanët me ngjyrë dhe hispanikë. Kjo ishte e kundërta e asaj që ndodhi në vitin 2020, kur amerikanët hispanikë panë një rënie 4-vjeçare dhe amerikanët me ngjyrë panë një rënie prej 3 vjetësh. Jetëgjatësia për amerikanët e bardhë ra me një vit në 2021 në 76.4. Amerikanët me ngjyrë panë një rënie prej 0.7 vjet në 70.8 vjet, amerikanët hispanikë panë një rënie prej 0.2 vjet në 77.7 vjet. Amerikanët aziatikë panë një rënie prej 0.1 vjetësh në 83.5 vjet.

Woolf thotë se rënia më e madhe e jetëgjatësisë për amerikanët e bardhë mund të pasqyrojë qëndrimet në disa pjesë të vendit ndaj vaksinave dhe masave të kontrollit të pandemisë. Ai thekson se sistemi i kujdesit shëndetësor në SHBA është i fragmentuar – shëndeti publik përcaktohet nga shtetet, që do të thotë se kishte 50 plane të ndryshme të reagimit ndaj pandemisë. Shtetet që ishin më të relaksuara në lidhje me kufizimet e COVID dhe kanë shkallë më të ulët të vaksinimit panë vdekje të tepërta më të larta gjatë rritjeve të delta dhe omikron sesa shtetet që kishin fushata më agresive vaksinimi, maskimi dhe kërkesa të tjera zbutëse.

Lëndimet, sëmundjet e zemrës, sëmundjet kronike të mëlçisë dhe cirroza dhe vetëvrasja gjithashtu kontribuan në rënien e jetëgjatësisë. Rritja e lëndimeve të paqëllimshme në vitin 2021 u shkaktua kryesisht nga vdekjet nga mbidoza e drogës, të cilat u rritën gjatë pandemisë.

“Shumë vende shumë më të varfra kanë jetëgjatësi më të lartë se ne,” tha ai. “Nuk është gjenetikë, është se kemi 50 vjet që kemi mbetur prapa”.

Burimi: NPR