Joe Biden dhe Xi Jinping përdorën takimin e tyre të parë personal si liderë për të sinjalizuar një dëshirë për të përmirësuar lidhjet SHBA-Kinë pasi marrëdhëniet midis dy fuqive ranë në një nivel të ulët prej disa dekadash.
Me tensionet e Tajvanit të ndera gjatë takimit, udhëheqësit ranë dakord që zyrtarët e lartë do të “ruanin komunikimin” për një sërë çështjesh globale, duke përfshirë ndryshimin e klimës, stabilitetin ekonomik dhe sigurinë ushqimore, tha një komunikatë e Shtëpisë së Bardhë përsa i përket takimit. Presidenti amerikan tha më vonë se Antony Blinken, sekretari i shtetit, do të vizitonte Kinën për bisedime të mëtejshme.
Në një konferencë shtypi pas takimit, e cila zgjati tre orë, Biden tha se i tha Xi-t se politika e SHBA-së ndaj Tajvanit nuk kishte ndryshuar “fare” dhe se Uashingtoni mbetet i përkushtuar ndaj një zgjidhje paqësore të tensioneve. Por Shtëpia e Bardhë tha se presidenti kishte ngritur shqetësime privatisht me Xi për veprimet “gjithnjë e më agresive” të Kinës ndaj Tajvanit.
Ministria e Jashtme kineze tha në një deklaratë se Xi e paralajmëroi Biden se Tajvani ishte në “qendër të interesave thelbësore të Kinës” dhe se çështja ishte “vija e parë e kuqe që nuk duhet të kalohet në marrëdhëniet Kinë-SHBA“.
Biden tha se ai “nuk po kërkonte konflikt” dhe se donte të menaxhonte me përgjegjësi konkurrencën SHBA-Kinë. “Unë absolutisht besoj se nuk ka nevojë të ketë një luftë të re të ftohtë,” tha presidenti.
Marrëdhëniet midis Uashingtonit dhe Pekinit ranë në një nivel të ri në gusht, kur Kina mbajti stërvitje ushtarake në shkallë të gjerë rreth Tajvanit, duke përfshirë gjuajtjen e raketave mbi ishull, pasi Nancy Pelosi u bë kryetarja e parë e Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA që vizitoi Taipein në një çerek shekulli.
Pekini mbylli gjithashtu një numër kanalesh ushtarake dhe diplomatike, duke përfshirë ndalimin e komunikimeve me Uashingtonin për çështje të tilla si ndryshimi i klimës, në përgjigje të krizës. Situata gjithashtu ngriti shqetësimin për një konflikt të mundshëm aksidental dhe krijoi më shumë urgjencë në Uashington për të shqyrtuar mundësinë e një lufte të ardhshme midis dy ekonomive më të mëdha të botës.
Por një notë më pozitive u arrit të hënën me takimin e parë personal të liderëve, i cili pasoi pesë diskutime të mëparshme në telefon dhe përmes video-konferencave.
“Brenda disa muajsh, ne mund të shohim mbrapa takimin Biden-Xi si shenjat e para të një pike përkulje që filloi të ngadalësonte spiralen drejt konfliktit”, tha Jessica Chen Weiss, një eksperte e Kinës në Universitetin Cornell.
“Është inkurajuese që të dyja palët ranë dakord të fuqizojnë zyrtarët e lartë për të zhvilluar parime themelore për marrëdhëniet dhe grupet e punës për të bërë përparim në çështje specifike,” shtoi Chen Weiss.
Ndërsa komentet publike të Biden ishin diplomatike, Shtëpia e Bardhë tha se ai shprehu shqetësim për politikën kineze në Xinjiang, Hong Kong dhe Tajvan.
Zyrtarët amerikanë kanë paralajmëruar gjithnjë e më shumë për një pushtim të mundshëm kinez të Tajvanit, por Biden i hodhi poshtë këto shqetësime. “Unë nuk mendoj se ka ndonjë përpjekje të afërt nga ana e Kinës për të pushtuar Tajvanin,” tha ai.
Evan Medeiros, një ish-këshilltare e lartë e Shtëpisë së Bardhë për Kinën, e cila shoqëroi Biden kur u takua me Xi në Pekin në vitin 2013, tha se ishte shumë herët për të thënë nëse takimi në Bali do të ndihmonte në përmirësimin e marrëdhënieve midis fuqive, pjesërisht sepse nuk kishte asnjë shenjë se ata kishin gjetën gjuhën e përbashkët në Tajvan.
“Kur e kaloni gjithë madhështinë dhe dramën, Tajvani është çështja qendrore dhe përcaktuesi i ritmit për marrëdhënien e përgjithshme”, tha Medeiros, tani në Universitetin Georgetown. “Takimi i Balit zbuloi se më e mira që të dyja palët mund të bëjnë tani është të zvogëlojnë keqkuptimet rreth pozicioneve ekzistuese. Kjo është në thelb e brishtë. Në fakt arritja e kuptimeve të reja duket larg.”
Biden tha se të dy liderët kishin diskutuar pushtimin rus të Ukrainës dhe “riafirmuam besimin tonë të përbashkët se kërcënimi ose përdorimi i armëve bërthamore është krejtësisht i papranueshëm“. Por ministria e jashtme kineze nuk përmendi përdorimin e mundshëm të armëve bërthamore në Ukrainë në deklaratën e saj.
John Lee, një ekspert i Kinës në Institutin Hudson, paralajmëroi se SHBA nuk duhet ta pranojnë fjalën e Xi kur ai i bëri premtime Uashingtonit.
“Çdo marrëveshje verbale me Xi nuk duhet të mbështetet ose të merret seriozisht duke pasur parasysh rekordin e gjatë të liderit kinez për të thënë një gjë dhe duke bërë diçka tjetër,” tha Lee, duke shtuar se Biden duhet të përdorë pjesëmarrjen e tij në G20 për të punuar me aleatët dhe partnerët për të kufizuar Kinën.
Bisedimet Biden-Xi u zhvilluan në ishullin Bali në prag të samitit të G20, i cili po organizohet nga Indonezia.
Ato erdhën ndërsa drejtori i CIA-s Bill Burns paralajmëroi Rusinë kundër përdorimit të armëve bërthamore në takimin e parë të njohur personalisht midis zyrtarëve të lartë të dy vendeve që nga pushtimi i Ukrainës nga presidenti Vladimir Putin.
Burns dha paralajmërimin e tij në një takim me homologun e tij rus Sergei Naryshkin në Ankara, Turqi, të hënën, thanë SHBA-të.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Mendimi.al
