Nëse shihni fytyra në objekte të rastësishme, mund të jeni një lloj neurotiku. Kjo është ajo që sugjeron një studim i ri. Siç është raportuar në Brain Decoder, një studiues në Laboratorin e Shkencave të Komunikimit NNT në Tokio u dha 166 studentëve dy teste standarde psikologjike që vlerësojnë pesë tiparet të mëdha e personalitetit dhe gjendjen emocionale. Më pas ata i treguan secilit prej pjesëmarrësve të njëjtin model pikash të rastësishme dhe u kërkuan të raportonin dhe të vizatonin çfarëdo forme që shihnin në pika. Studentët që shënuan rezultate më të larta për neuroticizëm në testet psikologjike kishin më shumë gjasa të shihnin fytyrat në pika, si dhe të shihnin bimë dhe kafshë. Gratë kishin më shumë gjasa se burrat të shihnin objekte aty ku nuk kishte.
Ky është një shembull i pareidolisë, një fenomen psikologjik që është një shumëllojshmëri apofenie, ose perceptimi i modeleve në të dhëna të rastësishme. Ekzistojnë një sërë teorish për shkakun e këtij fenomeni. Ekspertët thonë se pareidolia ofron një përcaktim psikologjik për shumë deluzione që përfshijnë shqisat. Ata besojnë se pareidolia mund të jetë pas shikimeve të shumta të UFO-ve, Elvisit dhe përbindëshit të Loch Ness dhe dëgjimit të mesazheve shqetësuese në disqe kur ato luhen mbrapsht. Pareidolia shpesh ka ngjyrime fetare. Një studim në Finlandë zbuloi se njerëzit që janë fetarë ose besojnë fort në të mbinatyrshmen kanë më shumë gjasa të shohin fytyra në objekte dhe peizazhe pa jetë.
Carl Sagan, kozmologu dhe autori amerikan, argumentoi se pareidolia ishte një mjet mbijetese. Në librin e tij të vitit 1995, “Bota e përhumbur nga demonët – Shkenca si qiri në errësirë”, ai argumentoi se kjo aftësi për të njohur fytyrat nga një distancë ose në dukshmëri të dobët ishte një teknikë e rëndësishme mbijetese. Ndërsa ky instinkt u mundëson njerëzve të gjykojnë menjëherë nëse një person që vjen është mik apo armik, Sagan vuri në dukje se mund të rezultojë në një keqinterpretim të imazheve të rastësishme ose modeleve të dritës dhe hijes si fytyra.
Leonardo da Vinci shkroi për pareidolinë si një mjet artistik. “Nëse shikoni ndonjë mur të ndotur me njolla të ndryshme ose me një përzierje të llojeve të ndryshme gurësh, nëse jeni gati të shpikni ndonjë skenë, do të mund të shihni në të një ngjashmëri me peizazhe të ndryshme të stolisur me male, lumenj, shkëmbinj, pemë, fusha, lugina të gjera dhe grupe të ndryshme kodrash”, shkruante ai në një pasazh në një nga fletoret e tij.
Ndonjëherë artistët e përdorin këtë fenomen në avantazhin e tyre duke futur imazhe të fshehura në punën e tyre. Vëzhguesit shpesh shohin objekte të tjera në pikturat e luleve të Georgia O’Keeffe, për shembull. Në vitin 1971, shkrimtari dhe intelektuali letonez Konstantīns Raudive detajoi atë që ai besonte se ishte zbulimi i fenomenit të zërit elektronik (EVP- electronic voice phenomenon). EVP është përshkruar si “paridolia dëgjimore”. Akuzat për mesazhe të fshehura në muzikën popullore janë përshkruar gjithashtu si pareidolia dëgjimore.
Reklamim Testi i njollosjes së bojës Rorschach përdor pareidolinë në një përpjekje për të fituar njohuri mbi gjendjen mendore të një personi. Meqenëse tabelat janë krijuar pa ndonjë imazh specifik në mendje, ky është një shembull i “paridolisë së drejtuar”.
Burimi: Neuroscience
