Në vitin 1925, shkalla e pjellorisë në Shqipëri ishte 4.6 lindje për grua (shkalla e pjellorisë së një vendi është sasia e fëmijëve që gratë në atë vend pritet të kenë gjatë gjithë viteve të tyre riprodhuese). Numri ra në vetëm 3.64 gjatë dhjetë viteve të ardhshme, megjithatë bumi global i foshnjave që pasoi Luftën e Dytë Botërore e pa atë përsëri të rritet në nivelin e tij më të lartë të regjistruar prej 6.55 fëmijë për grua në 1960.

Sipas satistikave ndërkombëtare nga BB dhe OKB, në një artikull të STATISTA, raportohet se nga 1960 deri në 2010 shkalla e pjellorisë u ul në mënyrë të vazhdueshme, përmes një periudhe izolimi ndërkombëtar në vitet 1970 dhe 1980, si dhe rënien e komunizmit dhe përfshirjen e Shqipërisë në dy luftëra në fund të viteve 1990. Dekada e fundit ka parë njëfarë stabiliteti në normën e pjellorisë të Shqipërisë, ku ajo ka qenë në nivelin midis 1.6 dhe 1.7 lindje për grua, edhe pse kjo është akoma niveli më i ulët i pjellorisë i regjistruar ndonjëherë në Shqipëri.

Ndërkohë në Maqedoninë e Veriut norma e fertilitetit deri në 2019 është në 1.5. Shkalla aktuale e pjellorisë për Serbinë në vitin 2021 është 1.437 lindje për grua, një rënie prej 0.55% nga viti 2020. Kosova, me një moshë mesatare 29 vjeç, është vendi më i ri në rajon dhe një normë pjellorie prej 2.02.

Vendet e Ballkanit Ballkanin Perëndimor po plaken dhe kanë problem me shtimin e popullsisë  dhe po përballen me shumë faktorë si ekonomikë ashtu edhe politikë të cilat sjellin ndryshime sociale të thella. Vendet e Ballkanit perëndimor hasin dhe me shpopullime të forta kohët e fundit.

Njerëzit në Ballkan jetojnë jetë të gjatë – jo aq gjatë sa në vendet më të pasura të Evropës, por shumë më gjatë sesa në vendet më të varfra. Në të njëjtën kohë, ashtu si në vendet më të pasura, normat e fertilitetit kanë rënë thuhet në një raport të Institutit të Shkencave Njerëzore. Por ndërsa vendet perëndimore kompensojnë rënien e niveleve të lindjeve dhe emigrimin me emigracionin, relativisht pak njerëz emigrojnë në vendet e Ballkanit. Në Evropën Qendrore dhe Lindore, vetëm Polonia ka arritur të kompensojë në mënyrë të konsiderueshme emigracionin në shkallë të gjerë dhe nivelet e ulëta të lindjeve me imigrimin e rastësishëm të më shumë se një milion ukrainasve të cilët, në të njëjtën kohë, kanë zbehur në mënyrë të konsiderueshme atë që përndryshe do të ishte mungesa kritike e punës.

Faktorët politkë dhe qeverisjet problematike dhe të paqëndrueshme në rajon kanë stimuluar lëvizjen dhe shpopullimin e vendeve. Programet qeveritare për të mbrojtur popullsinë nga lëvizja e madhe duken të pashpresa. Problemet e punësimit në vendet ballkanike me pagat e ulta dhe mungesa apo shkurtime kanë drejtuar njerëzit të migrojnë nga fshatrat në qytete më të mëdha, apo dhe në shtetet perëndimore. Liberalizimi i vizave ka lejuar që shumë ballkanas të punësohen përkohësisht në vendet si Gjermania, ku rritja e firmave kërkon më shumë fuqi punëtore.

Ndërkohë, demografia dhe emigracioni po çojnë në mungesë të punës kudo. Qeveritë kanë një problem real. Migrimi zbut jashtëzakonisht çështjet dhe shpenzimet e papunësisë dhe sjell remitanca. Por gjithashtu po zbraz fuqinë punëtore, që do të thotë se investimet e huaja dekurajohen ose, në disa raste, madje edhe largohen. Logjikisht, përgjigja për mungesat e fuqisë punëtore është rritja e pagave, por kjo nuk po ndodh thuhet në raport.

Për shembull, në Shqipëri, sistemi shëndetësor nuk ka aq para sa të punësojë të gjithë infermierët dhe mjekët e sapo arsimuar dhe të konkurrojë me pagat e ofruara në Gjermani.

Burime: Bye By Balkans

Foto: www.eesc.europa.eu