Qeveria e Kosovës ka shtyrë një urdhër të ri të diskutueshëm për targat e automjeteve që shkaktoi tension me komunitetin pakicë serb të vendit, pasi protestat dhe të shtënat me armë tronditën zonat veriore të Kosovës të dielën në mbrëmje.
“Orët, ditët dhe javët në vijim mund të jenë sfiduese dhe problematike”, tha kryeministri, Albin Kurti, në një video fjalim të dielën, teksa një stuhi e aktivitetit diplomatik u zhvillua mes frikës për një ndezje të tensioneve në Ballkan, pasi vëmendja globale u përqendrua në Ukrainë.
“Ne do të lutemi për paqe dhe do të kërkojmë paqe, por nuk do të ketë dorëzim dhe Serbia do të fitojë”, tha të dielën presidenti serb, Aleksandër Vuçiç. “Ne nuk kemi qenë kurrë në një situatë më të vështirë dhe më të ndërlikuar se sot.”
Përshkallëzimi i tensioneve erdhi për shkak të një sërë urdhrash administrative të miratuara nga Prishtina, të cilat ishin të fundit në një linjë të përpjekjeve për të vënë nën kontrollin e saj të plotë zonat me shumicë serbe.
Një kërkesë ishte që serbët që jetonin në veri të Kosovës duhet të kalonin nga targat serbe në targat e Kosovës. Një përpjekje e ngjashme shkaktoi protesta vitin e kaluar, me Prishtinën që përfundimisht e shtyu kërkesën. Qeveria u përpoq përsëri këtë vit, duke njoftuar se zbatimi do të fillonte më 1 gusht. Një rregull tjetër kërkon që vizitorët nga Serbia, përfshirë serbët që jetojnë në Kosovë pa dokumente kosovare, të marrin një dokument shtesë në kufi. Serbia ka një rregull të ngjashëm për kosovarët që vizitojnë Serbinë.
Të dielën, protestuesit krijuan postblloqe të improvizuara pranë dy pikave kufitare midis Serbisë dhe Kosovës, Jarinje dhe Bërnjak, në një territor ku serbët përbëjnë shumicën. Ata parkuan kamionë dhe makineri të rënda për të bllokuar rrugët. Policia e Kosovës tha se është dashur të mbyllë pikat kufitare.
Policia e Kosovës tha gjithashtu se kishte të shtëna “në drejtim të njësive policore, por për fat të mirë askush nuk u plagos”, dhe se kishte pasur disa incidente të dhunshme kundër njerëzve që përpiqeshin të kalonin postblloqet.
“Situata e përgjithshme e sigurisë në komunat veriore të Kosovës është e tensionuar”, tha Forca e Kosovës (KFOR) e udhëhequr nga NATO, e cila tha në një deklaratë se po monitoronte situatën nga afër dhe ishte “e gatshme të ndërhyjë” nëse rrezikohet stabiliteti.
Disa mijëra trupa të KFOR-it mbetën në terren në Kosovë për të ruajtur paqen, dhe paqeruajtësit italianë ishin të dukshëm në qytetin verior të Mitrovicës të dielën, kur sirenat e sulmit ajror ranë për disa orë në zonat në veri të banuara kryesisht nga serbët.
Forcat serbe u tërhoqën nga Kosova në vitin 1999, pas një fushate bombardimi të NATO-s, dhe territori shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008. Megjithatë, Serbia ende e konsideron Kosovën pjesë të Serbisë.
Rreth gjysma e popullsisë serbe të vendit jeton afër kufirit me Serbinë, ku shumë serbë vetëm me ngurrim i janë nënshtruar ligjeve dhe autoriteteve kosovare.
Në Moskë, zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse Maria Zakharova fajësoi tensionin e shtuar në ato që ajo i quajti “rregulla të pabaza diskriminuese” të vendosura nga autoritetet kosovare.
Serbia dhe Rusia janë aleatë tradicionalë dhe Moska ka refuzuar të njohë pavarësinë e Kosovës. Që nga lufta në Ukrainë, Vuçiç është përpjekur të ruajë marrëdhënie të mira me Moskën, duke refuzuar t’i bashkohet sanksioneve anti-ruse, ndërsa këmbëngul se ai ende dëshiron që Serbia përfundimisht të anëtarësohet në Bashkimin Evropian.
Blerim Vela, shefi i kabinetit të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, i quajti veprimet e Serbisë “përsëritje tekstuale të librit të Putinit”, duke akuzuar qeverinë Vuçiç për vërshimin e mediave me pretendime të rreme dhe për rritjen e përdorimit të retorikës militariste.
Shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell Fontelles, e përshëndeti vonesën. “Prisni që të gjitha pengesat të hiqen menjëherë”, shkroi Borrell në Twitter.
Ai shtoi se çështjet duhet të adresohen përmes dialogut të lehtësuar nga BE-ja dhe të fokusohen në një “normalizim gjithëpërfshirës të marrëdhënieve” ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, i cili ishte “thelbësor për rrugët e tyre të integrimit në BE”.
Beogradi dhe Prishtina ranë dakord të dy për dialogun e lehtësuar nga BE në 2011, por bisedimet kanë çuar në pak përparim.
