Ekonomia e Shqipërisë parashikohet të ruajë një rritje të qëndrueshme prej 3.3% në vitin 2024, e nxitur nga konsumi privat, turizmi dhe sektori i ndërtimit, sipas Raportit më të fundit Ekonomik të Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor. Raporti parashikon një rritje të lehtë në 3.4% në vitin 2025.
Raporti thekson përmirësimet në nivelet e varfërisë, të nxitura nga rritja e të ardhurave nga puna, veçanërisht në sektorin privat. Gjatë vitit të kaluar, pagat në sektorin privat janë rritur mesatarisht me 12.7%, duke kontribuar në rritjen e normave të punësimit. Inflacioni vazhdon të lehtësohet dhe të ardhurat buxhetore janë rritur me 8% nga viti në vit që nga korriku 2024.
Perspektiva dhe sfidat e së ardhmes
Perspektiva ekonomike e Shqipërisë varet kryesisht nga rimëkëmbja ekonomike globale dhe ritmi i reformave të saj strukturore të brendshme. Aspiratat e vendit për anëtarësimin në Bashkimin Evropian (BE) mbeten një motivues kryesor për përpjekjet e vazhdueshme për të forcuar produktivitetin, për të përmirësuar mjedisin e biznesit dhe për të rritur integrimin me tregjet ndërkombëtare. Sipas raportit, zbatimi i shpejtë i këtyre reformave do të jetë thelbësor për arritjen e rritjes më të lartë.
Raporti i Bankës Botërore parashikon një përshpejtim të moderuar të rritjes në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor deri në vitin 2025, i nxitur nga rritja e konsumit dhe investimeve, mbështetur nga rritja e fuqisë blerëse. Rritja ekonomike kolektive e rajonit pritet të arrijë 3.7% në 2025, 0.2 pikë përqindjeje më shumë nga parashikimet e mëparshme. Për vitin 2024, rritja parashikohet në 3.3%, një përmirësim i lehtë krahasuar me parashikimet fillestare.
Vështrime rajonale dhe sfida kryesore
“Faktorët e brendshëm vazhdojnë të mbështesin rritjen e moderuar në Ballkanin Perëndimor,” vuri në dukje Isolina Rossi, autorja kryesore e raportit dhe ekonomiste e Bankës Botërore. Ajo shtoi, “Në periudhën afatmesme, rikuperimi gradual i aktivitetit ekonomik në Bashkimin Evropian pritet të nxisë eksportet nga rajoni. Megjithatë, rajoni përballet me rreziqe të tilla si ngadalësimet ekonomike globale, presionet inflacioniste, paqëndrueshmëria politike dhe ngjarjet ekstreme të motit.”
Ndërsa rritja ekonomike vazhdon, standardet e jetesës në Ballkanin Perëndimor po konvergojnë gradualisht me ekonomitë më të zhvilluara të BE-së. Megjithatë, ruajtja e këtij momenti dhe përshpejtimi i konvergjencës do të kërkojë reforma strukturore, veçanërisht ato të identifikuara në Planin e Rritjes së Bashkimit Evropian.
Xiaoqing Yu, Drejtor i Bankës Botërore për rajonin, theksoi, “Integrimi ekonomik është një shtytës thelbësor i rritjes për ekonomitë e vogla si ato në Ballkanin Perëndimor. Rritja e tregtisë rajonale dhe e BE-së, ulja e kohës së pritjes në kufi dhe integrimi i sistemeve të pagesave janë hapa thelbësorë. Për më tepër, adresimi i sfidave demografike dhe të tregut të punës kërkon investime të forta në kapitalin njerëzor, si përmirësimi i sistemeve të arsimit dhe kujdesit shëndetësor.”
Roli i migracionit në zhvillimin ekonomik
Me gati një në katër banorë të Ballkanit Perëndimor që jetojnë jashtë vendit, menaxhimi efektiv i fuqisë punëtore globale të rajonit paraqet sfida dhe mundësi. Ndërsa emigracioni mund të çojë në mungesë të fuqisë punëtore, ai gjithashtu ofron përfitime të qarta ekonomike.
Raporti thekson se kur menaxhohet në mënyrë efektive, migrimi mund të ndihmojë në zbutjen e varfërisë, stimulimin e eksporteve dhe tërheqjen e investimeve. Për shembull, remitancat nga punëtorët migrantë mund të ofrojnë stabilitet financiar për familjet dhe kthimi i migrantëve të kualifikuar mund të gjenerojë “rikthimin e trurit” në vendet e tyre të origjinës. Për më tepër, perspektiva e pagave më të larta jashtë vendit mund të stimulojë arsimin dhe zhvillimin e aftësive për ata që mbeten në rajon.
Rekomandime për maksimizimin e përfitimeve të migrimit
Raporti i Bankës Botërore rekomandon disa veprime politikash për të shfrytëzuar përfitimet e migracionit për Ballkanin Perëndimor:
– Zhvillimi i programeve të trajnimit të aftësive dhe lëvizshmërisë në bashkëpunim me vendet e destinacionit.
– Zgjerimi i marrëveshjeve dypalëshe të sigurimeve shoqërore për të rritur mbrojtjen e migrantëve.
– Lehtësimi i transferimit të kapitalit, ekspertizës dhe teknologjive të fundit nga diaspora.
– Shfrytëzimi i mjeteve digjitale dhe përmirësimi i mbledhjes së të dhënave për menaxhim më efektiv të migracionit dhe politikëbërje.
Shqipëria, së bashku me homologët e saj rajonalë, përballet me mundësi të rëndësishme për të nxitur rritjen ekonomike dhe zhvillimin social nëpërmjet reformave strategjike, integrimit rajonal dhe politikave efektive të migracionit.
