Studiuesit në Universitetin Yale thonë se kanë qenë në gjendje të rivendosin qarkullimin e gjakut dhe funksionet e tjera qelizore te derrat një orë të plotë pas vdekjes së kafshëve, duke sugjeruar që qelizat nuk vdesin aq shpejt sa kishin supozuar shkencëtarët.
Me më shumë kërkime, teknika e fundit një ditë mund të ndihmojë potencialisht në ruajtjen e organeve njerëzore për më gjatë, duke lejuar më shumë njerëz të marrin transplante.
Studiuesit përdorën një sistem që ata zhvilluan të quajtur OrganEx, i cili mundëson që oksigjeni të riqarkullohet në të gjithë trupin e një derri të ngordhur, duke ruajtur qelizat dhe disa organe pas një arresti kardiak.
“
Këto qeliza po funksionojnë disa orë pasi supozohet se nuk duhet të funksionojnë,” tha Dr. Nenad Sestan, profesor i Neuroshkencës në Harvey dhe Kate Cushing dhe profesor i mjekësisë krahasuese, gjenetikës dhe psikiatrisë në Yale, i cili drejtoi studimin.
“
Dhe ajo që na tregon kjo është se shkatërrimi i qelizave mund të ndalet. Dhe funksionaliteti i tyre të rivendoset në organe të shumta vitale. Edhe një orë pas vdekjes,” tha ai në një konferencë shtypi.
“Ky është një studim vërtet i jashtëzakonshëm dhe tepër domethënës. Ai tregon se pas vdekjes, qelizat në organet e gjitarëve (përfshirë njerëzit) si truri, nuk vdesin për shumë orë. Kjo është edhe në periudhën pas vdekjes,” Dr. Sam Parnia, një profesor i asociuar i mjekësisë së kujdesit kritik dhe drejtor i kërkimit të kujdesit kritik dhe ringjalljes në Shkollën e Mjekësisë NYU Grossman, i tha Qendrës së Medias Shkencore në Londër. Parnia nuk ishte i përfshirë në hulumtim.
Sistemi OrganEx pompon një lëng të quajtur perfusate, të përzier me gjak, nëpër enët e gjakut të derrave të ngordhur. Perfusati përmban një formë sintetike të hemoglobinës së proteinës dhe disa përbërës dhe molekula të tjera që ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave dhe parandalimin e mpiksjes së gjakut. Gjashtë orë pas trajtimit me OrganEx, ekipi zbuloi se disa funksione kyçe qelizore ishin aktive në shumë zona të trupit të derrit — duke përfshirë zemrën, mëlçinë dhe veshkat, dhe se disa funksione të organeve ishin rivendosur.
Ai bazohet në hulumtimin e publikuar nga i njëjti ekip në vitin 2019, i cili përdori një sistem të ngjashëm eksperimental të quajtur BrainEx që dërgoi gjak artificial në trurin e derrit, duke parandaluar degradimin e funksioneve të rëndësishme nervore.
Si mund të zbatohet hulumtimi tek njerëzit?
Ndërsa kërkimi është ende në një fazë jashtëzakonisht të hershme dhe shumë eksperimentale, studiuesit thanë se shpresonin që puna e tyre te derrat mund të zbatohej përfundimisht tek njerëzit, kryesisht në drejtim të zhvillimit të mënyrave për të zgjatur dritaren për transplantime. Furnizimi aktual i organeve është jashtëzakonisht i kufizuar, me miliona njerëz në mbarë botën që presin për transplantime.
“Unë mendoj se teknologjia ka shumë premtime për aftësinë tonë për të ruajtur organet pasi ato hiqen nga një donator,” tha bashkëautori Stephen Latham, drejtor i Qendrës Ndërdisiplinore të Yale për Bioetikën, në konferencë.
“Ju mund ta merrni organin nga një dhurues i vdekur dhe ta lidhni atë me teknologjinë e perfuzionit, dhe ndoshta më pas të jeni në gjendje ta transportoni atë në distancë të gjatë për një periudhë të gjatë kohore për ta dërguar atë te një marrës që ka nevojë për të.”
Studiuesit e bënë të qartë se ata në asnjë kuptim nuk po i kthenin derrat në jetë dhe do të duhej të bëhej më shumë punë për të kuptuar nëse organet ishin të përdorshme për transplantime.
“
Ne nuk mund të themi se ky studim tregoi se ndonjë nga organet e këtij derri ishte … gati për transplantim në një kafshë tjetër, ne nuk e dimë se ata janë të gjithë duke funksionuar, ajo që ne po shohim është në nivelet qelizore dhe metabolike”, shpjegoi Latham. “
Dhe ne nuk jemi aspak të aftë të themi: ‘Oh, zot, ne i kemi rikthyer jetën jo vetëm këtij derri, por çdo organi individual’. Nuk mund ta themi ende këtë, është ende shumë herët”.
Hulumtimi ka potencialin të çojë në strategji të reja trajtimi për njerëzit që kanë një atak në zemër ose goditje në tru, tha Dr. Robert J. Porte i Qendrës Mjekësore Universitare Groningen, në Holandë, në një artikull të botuar krahas studimit.
“Dikush mund të imagjinojë që sistemi OrganEx (ose komponentët e tij) mund të përdoren për të trajtuar njerëz të tillë në raste urgjente. Megjithatë, vlen të përmendet, së pari do të nevojiten më shumë kërkime për të konfirmuar sigurinë e komponentëve të sistemit në situata specifike klinike,” tha Porte, i cili nuk ishte i përfshirë në hulumtim.
Studiuesit përdorën deri në 100 derra si pjesë e studimit dhe kafshët ishin nën anestezi kur u shkaktua sulmi në zemër.
Hulumtimi gjithashtu i ndihmon shkencëtarët të kuptojnë më mirë procesin e vdekjes – diçka që është relativisht e nënstudiuar, tha Sestan.
“Brenda disa minutave pasi zemra ndalon së rrahuri, ka një kaskadë të tërë ngjarjesh biokimike të shkaktuara nga mungesa e rrjedhjes së gjakut, që është ishemia. Dhe oksigjeni dhe lëndët ushqyese që qelizat kanë nevojë për të mbijetuar, ndalohen. Dhe kjo fillon të shkatërrojë qelizat”, shtoi Sestan.
“Ajo që treguam … është se ky progresion drejt dështimit masiv të përhershëm të qelizave, nuk ndodh aq shpejt sa nuk mund të shmanget, ose ndoshta të korrigjohet.”
Burimi: CNN
