Adoleshenca është një kohë sfiduese për të rinjtë, duke sjellë jo vetëm ndryshimet fizike të pubertetit, por edhe transformimin emocional, dhe në disa raste, shfaqjen e kushteve serioze të shëndetit mendor. Për prindërit, ndonjëherë mund të duket sikur fëmija i tyre i dashur, i adhuruar është bërë një person i ndryshëm, i largët dhe se miqtë e adoleshentëve të tyre janë bërë më të rëndësishëm për ta sesa familja e tyre. Por disa nga këto ndryshime janë pjesë e procesit thelbësor të lëvizjes drejt pavarësisë dhe prindërit të cilët janë në gjendje të ofrojnë më shumë ndjeshmëri sesa gjykime, mund të vazhdojnë të jenë një burim udhëzimi për fëmijët e tyre dhe të dalin nga kjo periudhë me marrëdhëniet e tyre të paprekura. Pa dyshim që, adoleshentët jo gjithmonë e bëjnë të lehtë: Egocentrizmi i rritur është një tipar thelbësor i adoleshencës.
Si të kuptojmë mendjen e një adoleshenti?
Ekspertët thonë se gjatë adoleshencës, të rinjtë shpesh shkëputen nga lidhjet e tyre të fëmijërisë ndërsa përpiqen të zhvillojnë një identitet të pavarur. Ata mund të adoptojnë dhe hedhin poshtë aktivitete, interesa, grupe bashkëmoshatarësh dhe mendësi përsëri dhe përsëri derisa të zbresin në një person që u përshtatet atyre. Nuk është një proces i lehtë dhe kërkon guxim. Ndërsa përpiqen të kuptojnë se kush dëshirojnë të jenë, ata duhet të menaxhojnë ndryshime hormonale që ngatërrojnë ndonjëherë duke kapërcyer kërcënimet e vazhdueshme për vetëvlerësimin e tyre, përfshirë ndjenjën e vetëdijshme për pamjen e tyre dhe imazhin e trupit, mbase për herë të parë.
Si ndryshon prindërimi kur fillon adoleshenca?
Shumë prindër janë shumë të ndërgjegjshëm për ndryshimet që sjell adoleshenca tek fëmijët e tyre, por të pavetëdijshëm për mënyrën sesi sfidat e rritjes së një adoleshenti sjellin ndryshime në stilin e tyre të prindërimit. Ndërsa fëmijët bëhen adoleshentë, prindërit mund t’i kritikojnë ose t’i marrin në pyetje më shumë se më parë, dhe të jenë më të dyshimtë, mbrojtës dhe më të rreptë. Mbajtja në mendje e këtyre rreziqeve në ndërveprimet e tyre me fëmijët e tyre mund të ndihmojë në kufizimin e distancës midis tyre gjatë viteve të adoleshencës.
Pse adoleshentët marrin përsipër kaq shumë rreziqe?
Psikologët sugjerojnë që adoleshenca u shfaq si një periudhë gjatë së cilës njerëzit e rinj ndërtuan rrjetet shoqërore për të cilat do t’u duhej të ecnin përpara. Çelësi i këtij procesi është lidhja me bashkëmoshatarët dhe t’i përgjigjjen ndikimeve të tyre, që shpesh përfshin provimin e besnikërisë duke marrë përsipërrreziqe. Kërkimet zbulojnë se njerëzit nuk janë kafshët e vetme që shfaqin më shumë rreziqe në moshën e rritur, dhe se adoleshentët marrin më shumë rreziqe kur janë me moshatarët e tyre sesa kur janë vetëm.
Pse adoleshentët humbasin interesin për gjërat?
“Nuk më intereson” është një frazë që prindërit mund të presin ta dëgjojnë rregullisht gjatë viteve të adoleshencës së fëmijëve. Adoleshentët mund t’u tregojnë prindërve se nuk u intereson miratimi i tyre, edhe pse ndoshta e bëjnë këtë, dhe se nuk u interesojnë gjërat që bënin kur ishin më të vegjël, gjë që mund të jetë e vërtetë. Por prindërit duhet të jenë të vetëdijshëm se kur “Nuk më intereson” bëhet justifikimi që fsheh notat, shëndetin, bashkëmoshatarët dhe më shumë. Një apati e tillë mund të lindnga depresioni, vazhdimi i saj mund të mbështesë depresionin dhe nuk duhet të injorohet.
Çfarë po ndodh brenda kokës së adoleshentëve?
Adoleshentët rrallë u tregojnë prindërve të tyre për këtë, por shumë jetojnë me vetëkritikë dhe vetëbesim të fortë ndërsa përpiqen të menaxhojnë krizat e shumta të adoleshencës. Zërat negativë në kokën e një adoleshenti mund t’i shtyjnë ata ndonjëherë të kërkojnë vetëm kohë në dhomat e tyre, dhe herë të tjera të kërkojnë t’i besojnë një të rrituri tjetër përveç prindit.
Pse adoleshentët janë kaq të preokupuar me pamjen e tyre?
Me pubertetin vjen një preokupim i shtuar me pamjen dhe veshjen. Duke aspiruar për modelet e famshëm, vajzat mund tashtyjnë veten të jenë më të holla dhe djemtë të jenë më muskulozë. Të dy mund të ndiejnë presion për të veshur rroba më të reja, më në modë. Prindërit duhet t’i marrin seriozisht këto shqetësime dhe të mos tallen me ta, edhe nëse nuk kënaqin kërkesat e adoleshentëve për një gardërobë të re. Dhe ndarja e përvojave të tyre të kaluara të pasigurive në lidhje me pamjen mund të ndihmojë në sigurimin e fëmijëve që të tjerët i kuptojnëkëto gjëra.
A shkakton media sociale me të vërtetë depresion tek adoleshentët?
Është supozuar shumë se përdorimi i vazhdueshëm i mediave sociale është një shkaktar i mundshëm i depresionit tek adoleshentët, veçanërisht tek vajzat, pasi ato vëzhgojnë mëshumë dhe faqet e bashkëmoshatareve që duken më të mira se ato (edhe pse me fotoshop apo filtra). Sidoqoftë, kërkimet mbi lidhjen e mediave sociale me depresionin, nuk janë përfundimtare dhe disa studime të fundit sugjerojnë që ështëdepresioni ai që i nxit të rinjtë të kalojnë më shumë kohë në mediat sociale dhe jo anasjelltas.
Burimi: APA.org, Better help
